Zuster Deema van Mar Moussa tijdens de synode in Rome: “Dieu au milieu des ruines”
Zuster Deema van de gemeenschap van Deir Mar Moussa in Syrië, komt naar België. Op maandag 3 maart zal ze deelnemen aan het Vredesgebed in de Kapucijnenkerk in Antwerpen en er een getuigenis brengen over hoop. We publiceren hier haar toespraak tijdens de boeteviering bij de start van de synode in Rome op 1 oktober 2024.
Goedenavond allemaal!
Mijn naam is Deema Fayyad en ik kom uit Homs, een Syrische stad die zwaar getekend is door de wonden van de oorlog. Ik ben een zuster van de kloostergemeenschap al-Khalil (vriend van God) die in 1991 werd gesticht in het Syrisch-katholieke klooster van de heilige Mozes van Abessinië door de Italiaanse jezuïetenpater Paolo Dall’Oglio samen met Jacques Mourad.
Ik ben hier vandaag om een getuigenis te brengen die moeilijk te verwoorden is. Het gaat over een ervaring van diepe pijn die er vaak toe leidt dat mensen zich opsluiten in hun eigen kwelling, zonder nog contact te kunnen maken met de pijn van anderen.
Oorlog vernietigt niet alleen gebouwen en straten, maar ook de meest intieme banden die onze herinneringen, onze wortels en onze relaties verankeren.
Tijdens de oorlog in Syrië probeerden de strijdende partijen systematisch om gebieden te isoleren. Hierdoor verdween gaandeweg elke vorm van empathie, waardoor de ander als vijand werd bestempeld en in extreme gevallen werd ontmenselijkt en hun moord werd gerechtvaardigd.

Een christelijke vriend zei eens tegen me: “Weet je, ik ben niet bang voor de dood op zich, maar ik ben wel bang om gedood te worden door een van mijn moslimvrienden…”.
Ik herinner me levendig de jongeren uit verschillende wijken die tranen in de ogen kregen toen ze hoorden over de ervaring van anderen. Op zo’n momenten vallen de barrières van vooroordelen en de sluier van ontmenselijking van de ander weg.
Veel jongeren kozen om verschillende redenen de weg van het geweld, en niet alleen moslims. Veel jongeren, en niet alleen christenen, hebben ook hun tijd gewijd aan het bezoeken en helpen van families in nood, of aan het bieden van een glimlach aan kinderen.
In onze wereld, die jammerlijk verwond is door zoveel geweld, is het hoognodig om aan onze relaties te werken. Dat vereist een buitengewone inspanning. Oorlog brengt vaak het slechtste in ons naar boven en onthult egoïsme, geweld en hebzucht. Maar oorlog kan ook het beste in ons naar boven halen: het vermogen om weerstand te bieden, om ons te verenigen in solidariteit, om niet toe te geven aan haat.
Geconfronteerd met de gruwel van oorlog is het gemakkelijk om ons te laten overweldigen door machteloosheid, het risico te lopen om weg te zinken in wanhoop en woede, en elk onrecht luid en duidelijk aan de kaak te willen stellen.

Maar dit gevoel van machteloosheid kan worden getransformeerd in betrokkenheid, en onze woede kan licht worden. Het is een verbintenis tot geweldloos verzet die, met grote inspanning, alle gewelddadige handelingen en gedachten afzweert.
Deze geweldloze houding wordt een stille maar krachtige aanklacht tegen al wie profiteert van oorlog, door wapens te verkopen, land te veroveren of macht te vergroten.
Dit klinkt misschien utopisch, maar dat is het niet. We hebben het als gemeenschap beleefd door te proberen kleine lichtjes te laten schijnen in de duisternis van de oorlog. We hebben geprobeerd ontmoetingsplaatsen en kansen voor jonge mensen te creëren en ons ingezet om ruimtes te creëren voor dialoog en groei, die essentieel zijn voor het herstellen van relaties én van hoop voor de toekomst.
Dit alles zou niet mogelijk zijn geweest zonder de solidariteit van velen, niet alleen materieel, maar vooral moreel en spiritueel. In die zin was de oorlog een gelegenheid om de genade te ervaren deel uit te maken van een universele Kerk, die we vandaag vieren nu ze op weg is naar synodaliteit, waar de pijn van één ledemaat met liefde en onbaatzuchtigheid wordt verzorgd.
Dit heeft ons in staat gesteld om uit het puin van het menselijk lijden de kostbaarste schatten te verzamelen: solidariteit en broederschap, die blijven schitteren als tekenen van hoop en vrede.
Precies in de donkerste momenten, wanneer we tot God roepen en vragen waarom, of wanneer twijfel over Zijn aanwezigheid de geest binnendringt, kunnen we God ontmoeten.
Zoals een van onze vrienden schreef als titel van haar boek over haar ervaringen in door oorlog geteisterde landen in het Midden-Oosten: “Dieu au milieu des ruines”.
Deema Fayyad
Zuster Deema behoort tot de kloostergemeenschap van Deir Mar Moussa in Syrië.
Lees verder (inhoud januari 2025)