Niet-weten is macht – Economie in de VS: weg met de statistieken!
Misschien bevinden de (niet zo verenigde) ‘United’ States zich in een economische crisis. Misschien is er inflatie. Niemand weet het momenteel, want de instellingen die voor de statistieken moeten zorgen, zijn in Washington lam gelegd. Ook over de toestand van de arbeidsmarkt is er geen nieuws. Het gebrek aan Amerikaanse statistieken kan gevolgen hebben voor de hele wereld, want banken en investeerders oriënteren zich op Washington. De dollar stijgt of zakt al naargelang het beleid van de Federal Reserve. Niemand weet precies hoe het er in de ‘black box’ van de Amerikaanse economie aan toe gaat.
Begin augustus heeft president Donald Trump de directrice van het Bureau of Labor Statistics (BLS), Erika McEntarfer, ontslagen. Haar rapport van juli was slechter uitgevallen dan verwacht en dat zinde Trump niet. Hij ontsloeg haar omdat hij ervan uitging dat ze was gemanipuleerd door mensen die hem politiek wilden schade berokkenen. Bewijzen zijn er niet.
Het verzamelen van gegevens is complex in een land met 340 miljoen inwoners. De medewerkers van het BLS moeten bijvoorbeeld maandelijks inflatiegegevens verzamelen door contact op te nemen met duizenden retailers en dienstverleners in het hele land en door hun actuele prijzen voor producten en diensten op te vragen.
Maar hun werkingsmiddelen werden sinds Trump verminderd. Het raakt nu alle Amerikanen. De inflatiegegevens zijn bijvoorbeeld het uitgangspunt voor de aanpassing van staatspensioenen die 70 miljoen Amerikanen elke maand krijgen.
Op het BLS wordt dus bespaard. Tegen 2026 al 56 miljoen dollar. Daardoor zijn veel experts vertrokken. “Het is een groot verlies dat niet gauw goed te maken is”, schrijft Jed Kolko, de econoom bij de denktank van het Peterson Institute in Washington.
Dit alles heeft ook tot gevolg dat de bevolking steeds minder bereid is om deel te nemen aan enquêtes. In 2015 nam 88 procent van de bevraagden deel aan de enquête van de ‘Current Population Survey’ over de sociaaleconomische toestand van het land.
Dit jaar was nog maar 68 procent daartoe bereid. Bij de enquête over het consumptiegedrag was het zelfs naar 40 procent gezakt.
Als de president zelf aan alle cijfers en statistieken begint te twijfelen, volgen zijn kiezers. Niet-weten leidt momenteel in de VS tot een accumulatie van macht.
Toch kan men ook aan cijfers geraken zonder bevragingen. Een lichtpuntje is dat computers het werk overnemen. De cijfers worden onder meer geleverd door private ondernemingen: kredietverstrekkers, vastgoedkantoren, enz.
ADP (Automatic Dating Processing Inc.) is een groot Amerikaans bedrijf dat diensten aanbiedt zoals salarisadministratie, personeelsbeheer en andere HR-gerelateerde boekhoudkundige oplossingen. Dat commercieel bedrijf verstrekt onder andere informatie over ontslagen bij de werknemers in zijn klantenbestand, wat een interessant inzicht kan bieden in de toestand van de Amerikaanse arbeidsmarkt.
Maar hoewel ADP de grootste dienstverlener op dat vlak is, omvatten zijn klanten maar zeven procent van alle werkgevers in het land. En over het aantal werkzoekenden kan ADP niets zeggen.
Transparantie zou vertrouwen kunnen scheppen, ook voor de schuldeisers van de Amerikaanse staat, die intussen via staatsobligaties bij hen een schuld heeft van 30 biljoen dollar.
Trump benoemde E.J. Antoni (uit de rangen van een aartsconservatieve denktank) tot nieuwe directeur bij het BLS. Op zijn sociaalmediaplatform Truth Social schreef Trump: “Onze economie boomt en E.J. zal ervoor zorgen dat de gepubliceerde cijfers eerlijk en correct zijn”.
Maar nauwelijks benoemd, besliste E.J. Antoni het maandelijkse arbeidsmarktrapport stop te zetten. Dat zorgde voor paniek bij de investeerders, waardoor de dollar zakte.
Daarop trok het Witte Huis de benoeming van Antoni weer in. De zoektocht naar iemand die de ‘juiste cijfers’ kan bezorgen gaat verder.
Heike Buchter
(Bron: Heike Buchter in Die Zeit, 9 oktober 2025, Statistikbehörden in den USA: Nichtwissen ist Macht https://www.zeit.de/2025/43/statistikbehoerden-usa-shutdown-us-regierung-donald-trump ; samenvatting Marc Colpaert)
Heike Buchter woont en werkt als economisch en financieel journaliste in New York. Sinds 2008 is ze correspondent voor Die Zeit en Zeit Online. Belangrijke thema’s zijn de mechanismen van Wall Street en sociale ongelijkheid.
Lees verder (inhoud oktober 2025)
