Redactioneel 52
“Van 19 april tot 1 juni kiezen bijna een miljard Indiërs een nieuw parlement en dus ook een nieuwe regering. De democratie en de ziel van het land staan op het spel. De verkiezingen van 2024 zouden weleens de laatste democratische verkiezingen in India kunnen zijn. In India bepaalt één politicus de keuze van een miljard kiezers.” Dat schrijft Gie Goris in MO*.
Hij heeft met zijn boek ‘India’ ook een fantastisch en goed gedocumenteerd werk geschreven, waar we in de komende nieuwsbrieven op terugkomen. Het artikel in MO* mogen we met zijn goedkeuring en die van de redactie overnemen. Het gaat over de ‘moeder van alle verkiezingen’.
Maar ook in Europa beginnen de verkiezingen er op veel plaatsen zo een beetje uit te zien. Opeens gaat het niet meer alleen over hoe de macht wordt gebroken en gedeeld, maar ook en vooral over wie de vijand moet zijn. Zonder vijandschappen kan je blijkbaar geen macht veroveren.
Minderheden – en vooral de 200 miljoen moslims – zijn in India vijanden geworden. Heel de wereld zit blijkbaar verstrikt in vijandschappen. Niet alleen Poetin en zijn oligarchen, maar ook heel Rusland is nu een vijand geworden.
Israël gaat te keer tegen de Palestijnen in Gaza, valt Iran en Syrië aan omdat het land zich moet verdedigen tegen de ‘vijand’. In Nederland, België, Duitsland, Italië, Frankrijk en het VK zijn het de migranten die ons bedreigen en tegen wie we muren moeten optrekken of hen elders droppen, bijvoorbeeld in Rwanda.
En dan zwijgen we nog over de VS met de hete adem van de onberekenbare Trump in de nek, voor wie de hele planeet – inclusief het klimaat – moet bang zijn, die China uitdaagt en Taiwan moet beschermen. Over de verschrikkingen in Afrika wordt er met geen woord gerept, want dat is te complex en daar moeten we trouwens ‘onze’ grondstoffen blijven halen.
Waar de democratie nog functioneert, staat ze niet weinig onder druk. Zorg, onderwijs, instellingen zijn niet meer zo zeker van hun stuk. Daarom, zo leggen de bewindvoerders uit (met Brits premier Rishi Sunak en EU-president Charles Michel op kop), moeten we overstappen op een wapen- en oorlogsindustrie.
Daar gaan we dan. Vergeet de ‘nooit meer oorlog’-slogans. Economy First. Oorlog moet, en economie – lees groei – vaart er wel bij. Zestig jaar lang hebben we onderzocht hoe een industrieel-militair complex werkt en hoe vernietigend het is. Het mocht niet baten, en we kunnen het niet laten. Men begint het woord ‘reservisten’ opnieuw voorzichtig uit te leggen aan ‘het volk’, de kiezers, onze kleinkinderen.
Het is een donker beeld dat hier wordt opgeroepen. De ontmoeting met Christine Gruwez tijdens het CIMIC-café@deZondvloed zal al voorbij zijn als je dit leest. Haar boek dat ze kwam presenteren, gaat over ‘De wonde en het recht op kwetsbaarheid’.
Haar these is onder andere dat een mens wellicht die donkerte nodig heeft om het licht in de tunnel te zien. Voor haar is de wonde ‘hoorbaar’. Ze weidt daarbij uit over kunstenaar Joseph Beuys. Hij zegt: “Het lijden is natuurlijk een bepaalde toon in de wereld. Het is hoorbaar. Men ziet het ook wel. Wie zich inspant om het waar te nemen, ziet in het lijden een voortdurende bron van vernieuwing”.
Gruwez schrijft: “men kan de kunstenaar en de mens Joseph Beuys begrijpen als een ‘tijdgenoot’ in de zin van filosoof Giorgio Agamben: namelijk als een mens die de blik niet alleen op het licht van zijn tijd richt, maar ook op het duistere”.
Volgens Agamben komt het erop aan om aan het licht juist in de duisternis de mogelijkheid te schenken zich zichtbaar te maken. “Daarom moet men als tijdgenoot zijn gezicht helemaal naar het duistere keren en er zich door laten doordringen, opdat er over het licht dat in het duister worstelt niet wordt heengekeken.”
Ann Van Malder, Henri Heimans en Dirk Verhofstadt, Koen Stuyck, Jan Van Criekinge, Gie Goris, Marc Colpaert doen in deze nieuwsbrief pogingen in die richting. We tonen niet het donkere omwille van het donkere, maar omwille van ‘Iets Anders’.
Voor de CIMIC-kernredactie,
Marc Colpaert
Jan Van Criekinge
Pascal Blancquaert
Koen Stuyck
Lees verder (inhoud april 2024)