Redactioneel 64
Recente berichtgeving CIMIC vzw
‘Vanaf heden kan je onze werking en onze gerenommeerde nieuwsbrief ook financieel ondersteunen. Dit waarborgt mee ons kwaliteitsvol aanbod en redactioneel werk. Het is ook mogelijk om per overschrijving te doneren op
BE38 1030 4369 8972.
Doneer naar keus voor CIMIC vzw! Alvast bedankt.’
Expo ‘Compassion: de vele gezichten van medeleven’ in het MAS, Antwerpen
Nog tot 31 augustus 2025 loopt de expo ‘Compassion’ in het Antwerpse Museum aan de Stroom (MAS). Meer dan interessant zomeruitstapje. Medeleven voelen of tonen is eigen aan de mens en kent vele gezichten. Sierstukken, gebruiksvoorwerpen, muziek, getuigenissen en schilderijen van onder anderen Brueghel en Géricault en sculpturen van Berlinde De Bruyckere en Annita Smit tonen hoe de mens dat doorheen vele tijden, culturen en levensbeschouwingen in beeld brengt. Tegelijk staat de bezoeker stil bij de moeilijke vragen rond het thema. Hedendaags werk van Ai Weiwei, Khaled Barakeh en Stephan Vanfleteren plaatst er actuele kanttekeningen bij.
‘When We See Us’ – Een eeuw pan-Afrikaanse figuratieve schilderkunst
Hoe hebben kunstenaars uit Afrika en haar diaspora het dagelijks leven in de afgelopen eeuw afgebeeld? Koyo Kouoh, directeur en hoofdcurator van Zeitz Museum MOCAA in Kaapstad en haar team hebben deze vraag proberen te beantwoorden met een baanbrekende tentoonstelling onder de titel ‘When We See Us’. Helaas is curator Koyo Kouoh op 10 mei onverwacht op 57-jarige leeftijd overleden in het Zwitserse Bazel. BOZAR presenteert met trots deze caleidoscoop van pan-Afrikaanse figuratieve schilderkunst van de jaren 1920 tot heden. Deze zomer nog te bezoeken tot en met 10 augustus.
Ernst Bloch: ‘Verzet en Vrede’ (deel 2)
Vandaag de dag is het woord ‘hoop’ niet meer uit de lucht. Iedereen kan het gebruiken of invullen zoals hij of zij dat wilt. Het woord eist in elk geval een plaats op. Er wordt ook geflirt met het getal 80. 80 jaar vrede na een halve eeuw oorlog. En wij gedenken, ‘hoopvol’. Wie nu 80 is, heeft die Europese vrede meegemaakt, de oorlogen net niet. Maar over welke vrede hebben we het, en waar vonden intussen de vele ‘andere’ bloedige en dodelijke oorlogen plaats, waarvan de meesten onder ons geen weet hebben?
Hommage aan Valentin-Yves Mudimbe (1941-2025): dekolonisering van het denken over Afrika
De Congolese filosoof, schrijver, dichter, historicus, hoogleraar en criticus Valentin-Yves Mudimbe overleed op dinsdag 22 april 2025 in North Carolina (VS) op 83-jarige leeftijd. Zijn indrukwekkende oeuvre had een diepgaande impact op postkoloniale en Afrikaanse studies. Toch zal zijn naam maar bij weinig Belgen een belletje doen rinkelen. Kritisch denken, intellectuele nauwkeurigheid en het heruitvinden van kennis: een terugblik op de nalatenschap van een onderschat Afrikaans denker.
Koyo Kouoh (1967-2025),curator van de expo ‘When We See Us’
Door het totaal onverwachte overlijden van de briljante curator Koyo Kouoh (57), krijgt de nog lopende tentoonstelling ‘When We See Us. Een eeuw pan-Afrikaanse figuratieve schilderkunst’ in Bozar in Brussel een bijkomende en sterkere dimensie. Een eerbetoon aan haar en haar verfrissende kijk op kunst, is ook de tijd nemen om anders naar dingen te kijken en te vertragen. Ideaal voor deze zomerperiode?
Als eerbetoon aan Koyo Kouoh brengen we in deze nieuwsbrief enkele teksten, foto’s en video’s samen die haar uitzonderlijke carrière, haar moedige visie en haar niet aflatende inzet voor Afrikaanse vrouwen in de verf proberen te zetten.
Dan Gallin (1931-2025), internationaal vakbondsleider
Dan Gallin, voormalig algemeen secretaris van de IUF (International Union of Food, Agricultural, Hotel, Restaurant, Catering, Tobacco and Allied Workers’ Associations), is op zaterdag 31 mei op 94-jarige leeftijd overleden in zijn huis in het Zwitserse Genève. Zijn dood laat een enorme leegte achter. Zijn vele decennia van militante inzet en strijd in de internationale arbeidersbeweging vormen een rijke erfenis waarop de internationale vakbonden zeker zullen voortbouwen. Een in memoriam door Peter Rossman.
M23’s territorial advances in May – From Doha to Goma: The disconnect between diplomacy and reality in Eastern Congo
Ondanks de lopende vredesonderhandelingen tussen de door Rwanda gesteunde M23-rebellen en de Congolese regering in Doha (Qatar) en de ondertekening van een beginselverklaring tussen Rwanda en de DRC, onder auspiciën van de Verenigde Staten in Washington DC in april, lijkt de evolutie van het conflict op het terrein in het oosten van Congo niet bepaald te verbeteren. De burgerbevolking blijft er een zeer hoge prijs betalen voor de grondstoffen waaraan de wereld verslaafd is.
Sudan: Türk warns of catastrophic surge in violence
Een van de meest ‘vergeten’ oorlogen, de burgeroorlog in Soedan, verhevigt zich nog met verwoestende gevolgen voor de miljoenen burgers die in dit gruwelijke conflict verstrikt zijn geraakt. Dit was de waarschuwing van de onafhankelijke internationale VN-onderzoeksmissie voor Soedan op 17 juni 2025. De missie roept de internationale gemeenschap op een wapenembargo in te stellen en ervoor te zorgen dat degenen die verantwoordelijk zijn voor oorlogsmisdaden eindelijk ter verantwoording worden geroepen. Rapporten zijn er inmiddels genoeg, de wereld kan onmogelijk stellen niet te weten welke misdaden er worden gepleegd, maar de belangstelling blijft minimaal, zeker in vergelijking met meer gemediatiseerde conflicten.
‘Mi Fos’ of ikke en de rest kan stikken. Een theatervoorstelling in Freetown
De jonge Momoh vindt een zak met 80.000 leone (3.160 euro), een fenomenaal bedrag in het West-Afrikaanse Sierra Leone waar het officiële minimumsalaris honderd keer minder is. De voetsporen van zijn deugdzame vader volgend, brengt Momoh het geld naar de politie. Het zal vervolgens overhandigd worden aan de ernstig zieke Rachida, die nu eindelijk een behandeling kan krijgen. Momoh is trots, zijn vriendinnetje Binta nog meer, zijn moeder echter geeft hem een fikse klets in het gelaat.
Franse troepen in Tsjaad: het bruuske einde van een lang verhaal
Op 28 november 2024 kondigde Tsjaad – tot grote verrassing van velen – de onmiddellijke beëindiging aan van een defensieovereenkomst die het land sinds 1976 aan Parijs had gebonden. Het Franse leger is daardoor gedwongen om dit gebied, dat het zowat beschouwde als zijn laatste bolwerk op het Afrikaanse continent, te verlaten. Frankrijk moet definitief een bladzijde omslaan in de lange geschiedenis van militaire aanwezigheid in Tsjaad. Sinds het begin van de gewelddadige koloniale verovering van dit deel van de Sahel, Sahara en Centraal-Afrika door Franse troepen, einde van de 19de eeuw, zijn er altijd Franse militairen aanwezig geweest, onafhankelijkheid of niet. Wat is er aan de hand?
Van fossilflation naar klimaatinflatie: waarom inflatie nu een klimaat- en natuurverhaal is
In het economische debat van de afgelopen jaren domineerde inflatie de krantenkoppen en politieke agenda’s, terwijl de klimaat- en biodiversiteitscrisis haast verdwenen uit de nieuwsstromen. Maar wat als de onderliggende oorzaken van de stijgende prijzen dieper liggen dan rentetarieven en toeleveringsketens? Wat als onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en onze groeiende kwetsbaarheid voor klimaatextremen, als gevolg van de aantasting van de natuurlijke ecosystemen waarvan we afhankelijk zijn, zelf de inflatie aanjagen?
Kan feminisme Afrikaans zijn?
Minna Salami werd in 1978 in Finland geboren als dochter van een Finse moeder en een Nigeriaanse vader. Ze groeide op in Nigeria. Momenteel werkt ze als journaliste in Londen. Haar blog msAfropolitan.com werd bekroond. Van haar verschenen in 2021 Sensuous Knowledge en dit jaar Can Feminism be African?
Recent publiceerde ze een filosofisch artikel dat aansluit bij haar laatste boek. Ze stelt dat het mannen zijn geweest die vastlegden wat Afrika betekent, en dat het witte vrouwen waren die bepaalden wat feminisme is. “Maar dat is nu voorbij”, schrijft ze. We laten haar vraag door haarzelf beantwoorden. Hier volgt de vertaling van haar artikel.
Stop de container: geen wapens voor genocide in Gaza
Begin juli werden in het Deurganckdok van de Antwerpse haven twee containers gespot met daarin kegellagers, dat zijn onderdelen voor militaire voertuigen. De bestemming: het Israëlische defensiebedrijf Ashot Ashkelon Industries. Eén container was al vertrokken toen Vredesactie melding maakte van het transport. De andere werd op tijd onderschept en staat momenteel vast voor inspectie. Toch dreigt ook die container op 11 juli richting Israël te vertrekken.
Wat haalt vijf dagen hongerstaking voor Palestina uit?
“Het kleine België zal Israël niet doen plooien”, zegt buitenlandminister Maxime Prévot (Les Engagés) daags na de mars tegen het geweld in Gaza op 15 juni. Wat haalt een handvol hongerstakers dan uit? Toch is dit de actie waar een bont gezelschap van Palestijnen, Belgen en andere nationaliteiten op 16 juni aan begint in House of Compassion, de Brusselse themakerk gewijd aan rechtvaardigheid.
Evelyn Roll: ‘Pericallosa. Herinnering aan een verborgen verleden’
Evelyn Roll is een politiek verslaggeefster bij de Süddeutsche Zeitung en staat bekend als Angela Merkel-expert. In haar vorig leven toch. Nu zit ze op de trein en herkent ze de stem van een medereiziger, “De engel uit mijn hel”. Het is de neurochirurg die haar gered heeft van iets wat maar weinig mensen overleven: een hersenbloeding ten gevolge van een aneurysma. De man zit twee rijen achter haar, o toeval, ze hoort zijn stem op het moment dat ze beslist heeft haar verhaal neer te schrijven. Toeval bestaat niet (meteen één van de vele, intelligent behandelde onderwerpen in het boek).
Publicatie: ‘Martin Buber, filosoof van de dialoog’, in de reeks Heldere Bronnen
Op 7 december 2024 hielden SPES VZW en CIMIC VZW een congres over Martin Buber, een filosoof van de dialoog. Het was voor beide organisaties van belang een joodse stem te laten horen die al in de eerste helft van vorige eeuw de dialoog vooropstelde en waarschuwde voor een loutere objectivering van de werkelijkheid die relatievorming in de weg staat.
Het migratie- & asielpact: impact en Europese alternatieven, Brussel, 7 juni
Kom op zaterdag 7 juni 2025 om 11 uur naar het Brusselse House of Compassion voor een boeiende ochtend gewijd aan de impact en alternatieven voor het Europese Migratie- en Asielpact.
Petitie: ‘Stop Wapens voor Israël’
Wist je dat de Israëlische gevechtsvliegtuigen die Gaza bombarderen Belgische onderdelen bevatten? Ondanks een verbod sinds 2009! Verplicht de overheid om in te grijpen, teken de petitie en help handtekeningen verzamelen. Laat je stem horen voor Palestina!
Ernst Bloch: ‘Verzet en Vrede’ (deel 1)
Vandaag de dag is het woord ‘hoop’ niet meer uit de lucht. Iedereen kan het gebruiken of invullen zoals hij of zij dat wil. Het woord eist in elk geval een plaats op. Er wordt ook geflirt met het getal 80. 80 jaar vrede na een halve eeuw oorlog. En wij gedenken, ‘hoopvol’. Wie nu 80 is, heeft die Europese vrede meegemaakt, de oorlogen net niet. Maar over welke vrede hebben we het, en waar vonden intussen de vele ‘andere’ bloedige en dodelijke oorlogen plaats, waarvan de meesten onder ons geen weet hebben?
Sebastião Salgado (1944-2025)
De wereldbekende Braziliaanse fotograaf, Sebastião Salgado, is vrijdag 23 mei 2025 op 81-jarige leeftijd in Parijs overleden aan de gevolgen van malaria. Hij was zonder twijfel een van de meest toonaangevende reportagefotografen van de twintigste eeuw die tot kort voor zijn dood nog heel actief was. Op 3 april was hij bijvoorbeeld nog aanwezig bij de opening van zijn tentoonstelling ‘Amazônia’ in Tour & Taxis in Brussel.
Zijn rijke oeuvre is indrukwekkend, esthetisch gevat in unieke zwart-witbeelden en zeer veelzijdig. Maar altijd is er een sociaalkritische ondertoon aanwezig. Salgado wilde onrecht, uitbuiting, droogte, klimaatverandering, maar ook de verdwijnende schoonheid van de Aarde in beeld brengen en met zijn beelden mensen een geweten schoppen.
Aidan Chambers (1934-2025)
Op 11 mei 2025 overleed Aidan Chambers op 90-jarige leeftijd. Hij werd op 27 december 1934 geboren in county Durham (VK). Na zijn diensttijd bij de Royal Navy werd hij leraar en vervolgens zeven jaar lang monnik. Zijn jeugdromans zijn alom geprezen. Met Postcards from No-Man’s Land won hij de prestigieuze Carnegie Medal en de US Michael L Printz Award.
In 1975 besluit Chambers een begin te maken met een zestal bij elkaar horende jeugdboeken, waarvan Breaktime (Verleden week) het eerste is. Pas bij het schrijven van het tweede boek besluit hij dat het een serie moet worden. Hij noemt deze zes boeken de Dance Sequence. In 1996 nam Dirk Terryn contact met hem op om De Tolbrug te bewerken tot een theatervoorstelling. Hij schreef onderstaand in memoriam.
New investigation suggests EU trader Traxys buys conflict minerals from DRC
Uit een nieuw onderzoeksrapport van de NGO Global Witness blijkt dat de internationale grondstoffenhandelaar Traxys, een miljardenbedrijf met hoofdzetel in Luxemburg, coltan heeft aangekocht dat vanuit Congo (DRC) naar Rwanda werd gesmokkeld. In 2024 heeft Traxys zelfs 280 ton coltan uit Rwanda gekocht, blijkt uit douanedocumenten die Global Witness heeft kunnen inzien.
Een analyse van de handelsgegevens en getuigenissen van twee coltansmokkelaars suggereren dat een aanzienlijk deel van de coltan die Traxys in Rwanda heeft gekocht, verband houdt met de voortdurende oorlog in het oosten van Congo. De M23-rebellen en hun Rwandese bondgenoten houden het conflict gaande ten koste van onnoemelijk leed van de burgerbevolking.
India, Pakistan and The Day After
Begin mei kende het al lang sluimerende conflict tussen India en Pakistan over het beheer van de noordelijke regio Kasjmir weer een bloedige opflakkering. Even leek het er zelfs op dat beide kernwapenstaten tot een escalerende oorlog zouden komen waarbij ook de inzet van kernwapens werd overwogen. Op 10 mei 2025 bereikten beide aartsvijanden dan toch een wapenstilstandsakkoord na een bemiddeling door de VS. Een analyse door C. Rammanohar Reddy, een journalist van The India Forum.
