Redactioneel 62
Een gedicht en een bewogen oproep als redactioneel
Recente berichtgeving CIMIC vzw
‘Vanaf heden kan je onze werking en onze gerenommeerde nieuwsbrief ook financieel ondersteunen. Dit waarborgt mee ons kwaliteitsvol aanbod en redactioneel werk. Het is ook mogelijk om per overschrijving te doneren op
BE38 1030 4369 8972.
Doneer naar keus voor CIMIC vzw! Alvast bedankt.’
Waerbeke Conferentie 2025, Brugge, zaterdag 24 mei
Op zaterdag 24 mei 2025 reikt Waerbeke vzw op haar jaarlijkse conferentie in Brugge sleutels aan voor de kunst van het samenleven. Hoe pakken we het samen leven en samen wonen anders aan? Wat zorgt voor échte, duurzame verbinding? Hoe draagt rust en verstilling bij aan meer begrip en constructieve dialoog in gemeenschappen?
Expo: ‘Familiar Strangers. De Oost-Europeanen vanuit een Pools perspectief’
Familiar Strangers is een tentoonstelling van hedendaagse kunst die reflecteert op recente veranderingen in Oost-Europa, binnen de Poolse context. Helaas is het pas sinds de gewelddadige invasie van Oekraïne dat het zelfbegrip van het Europese collectief verder reikt dan het westerse gezichtspunt. De tentoonstelling bekijkt dergelijke politieke en sociale processen vanuit het perspectief van meervoudige en kritische identiteiten in een regio die lang beschouwd werd als cultureel homogeen, ook al was dit nooit echt het geval.
Expo ‘Compassion: de vele gezichten van medeleven’ in het MAS, Antwerpen
Op 31 januari 2025 opende de expo ‘Compassion’ de deuren in het Antwerpse Museum aan de Stroom (MAS). Medeleven voelen of tonen is eigen aan de mens en kent vele gezichten. Sierstukken, gebruiksvoorwerpen, muziek, getuigenissen en schilderijen van onder anderen Brueghel en Géricault en sculpturen van Berlinde De Bruyckere en Annita Smit tonen hoe de mens dat doorheen vele tijden, culturen en levensbeschouwingen in beeld brengt. Tegelijk staat de bezoeker stil bij de moeilijke vragen rond het thema. Hedendaags werk van Ai Weiwei, Khaled Barakeh en Stephan Vanfleteren plaatst er actuele kanttekeningen bij.
Paus Franciscus overleden. Een mijmering in memoriam
Een goede vriend vraagt mij een portret van paus Jorge Bergoglio (1936-2025) te schetsen. Het is geen kleintje zo’n ongewone persoonlijkheid op te roepen, als mens en religieus, als priester en aartsbisschop, en uiteindelijk als paus, twaalf volle jaren lang. Om uiteindelijk als zieke medemens in een laatste levensstrijd alles prijs te geven. Hoop is de titel die hij aan zijn recent verschenen autobiografie wijdde en daarin leren we hem wellicht nog het beste kennen. Een echte medemens, ingoed en provocerend vrij, en dit in elke fase van zijn lang bestaan.
Resilience in times of war: how WRI members in Sudan are sustaining their work for peace
Op 15 april 2025 ging de burgeroorlog in Soedan zijn derde jaar in en het einde van de ergste humanitaire catastrofe van dit ogenblik is nog lang niet in zicht. De wereld kijkt liever de andere kant op, zelfs als er op één dag meer dan 400 mensen worden afgeslacht op een markt in het overvolle vluchtelingenkamp van Zamzam in de westelijke regio Darfur.
Het gruwelijke conflict tussen het Soedanese regeringsleger (SAF) en de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF), waarbij beide kampen onnoemelijke oorlogsmisdaden begaan, heeft volgens cijfers van de Verenigde Naties al ruim 13 miljoen mensen op de vlucht gejaagd. Hongersnood bedreigt de helft van de bijna 50 miljoen Soedanezen. Oproepen van hulporganisaties blijven grotendeels onbeantwoord. Het conflict dreigt nu ook buurlanden Tsjaad en Zuid-Soedan aan te tasten die al honderdduizenden oorlogsvluchtelingen opvangen.
Overstromingen in Kinshasa: meer dan alleen een natuurramp
De zware overstromingen van begin april in de Congolese hoofdstad Kinshasa hebben opnieuw de kwetsbaarheid voor natuurrampen van de miljoenenstad blootgelegd. Op 4 april – en de daaropvolgende dagen – werd de stad getroffen door hevige regenval die overstromingen en aardverschuivingen veroorzaakte met slachtoffers en schade tot gevolg in 13 van de 24 gemeenten.
The rising spotlight on coltan: Understanding its strategic importance and role in the Eastern Congo conflict
In de afgelopen twintig jaar is er waarschijnlijk geen moment geweest waarop er zoveel over coltan is gesproken als nu. Begin van de jaren 2000 werd coltan wereldwijd onder de aandacht gebracht en vaak ten onrechte afgeschilderd als dé belangrijkste oorzaak van de oorlog in Oost-Congo. Een nieuw IPIS-onderzoeksrapport biedt inzicht in het strategisch belang en de rol van coltan vandaag in de context van het aanslepende conflict in het oosten van Congo en de geopolitieke strijd om zeldzame grondstoffen tussen de EU, de VS, Japan, China en Rusland.
Marianne Birthler: leven voor de vrijheid. Paralellen tussen de DDR-tijd en de huidige VS
Marianne Birthler werd in 1948 geboren in Berlijn en groeide op in de DDR. In de jaren tachtig engageerde ze zich in verschillende oppositiegroepen zoals Arbeitskreis Solidarische Kirche en Initiative Frieden und Menschenrechte. Na de ‘vrijheidsrevolutie’ nam Birthler deel aan de Centrale Ronde Tafel en werd lid van de ‘Grünen’ na de hereniging van Duitsland. Van 2000 tot 2011 was ze Bundesbeauftragte voor Stasi-documenten. In die functie zette ze zich in voor de verwerking van de SED-dictatuur. Vandaag is ze auteur en een veel gevraagde gastspreker. Ze leeft in Berlijn.
Nobel Peace laureate Mairead Maguire starts 40 days fast for Gaza and the worlds’ children for peace
De Ierse vredesactiviste en winnares van de Nobelprijs voor de Vrede, Mairead Maguire (81), heeft de voorbije vastenperiode 40 dagen gevast voor de kinderen van Gaza. Ze schreef hierover een open brief, die we hieronder volledig weergeven.
Mairead Maguire won in 1976 samen met Betty Williams de Nobelprijs voor de Vrede voor haar werk als oprichtster van Women for Peace. Die organisatie zette zich in voor vrede in Noord-Ierland, dat toen nog werd verscheurd door de gewelddadige ‘troubles’ tussen katholieke republikeinen en protestantse unionisten. De organisatie werd later bekend als The Peace People.
Critical minerals were once for renewables. Now they’re for war
Trumps obsessie met zeldzame en kritieke aardmetalen is logisch als je weet welke groeiende rol deze aardmetalen spelen in de moderne militaire technologie. Kritische mineralen stonden de afgelopen jaren vooral centraal in de wereldwijde scenario’s op zoek naar een groenere toekomst, weg van de fossiele brandstoffen. Het vinden van voldoende lithium nodig voor de accu’s in elektrische voertuigen, of zeldzame aardmetalen voor windturbines, werd gezien als essentieel in de pogingen om eindelijk af te stappen van onze afhankelijkheid van olie en gas. Nu spelen ze een hoofdrol in de ontketende oorlogslogica, schrijft de NGO Global Witness in een recent opiniestuk.
Turkey shouts against authoritarianism: “all together or none of us!”
Sinds 19 maart 2025 beleeft Turkije een van de belangrijkste en meest wijdverspreide sociaal-politieke omwentelingen van de afgelopen jaren. De arrestatie van Ekrem İmamoğlu, de populaire burgemeester van Istanbul, leidde tot een golf van ongeziene volkswoede in vrijwel alle Turkse steden tegen de almaar autoritairder wordende regering van president Erdoğan en zijn AKP-partij.
Optimisme zonder hoop – het ultieme coping mechanisme?
De Nederlandse auteur Tommy Wieringa schreef een essay voor de Maand van de Filosofie in Nederland over de toestand van de wereld en de existentiële bedreiging van de klimaatcrisis. De titel van het werkje en meteen ook zijn belangrijkste boodschap voelt aan als een stomp in de maag: ‘Optimisme zonder hoop’.
David Van Reybrouck en Thomas d’Ansembourg: ‘Vrede kun je leren’
“Kunnen we de geestelijke nood van zoveel mensen enerzijds en de bewezen doeltreffendheid van de vredestechnieken anderzijds blijven vaststellen en niets doen?Maken we ons daarmee niet schuldig aan het niet-verlenen van bijstand aan personen in gevaar?” (citaat uit ‘Vrede kun je leren’, p. 66)
Vasili Grossman: ‘Leven & lot’ – Robert Sapolsky: ‘Behave. Waarom we van nature goed en slecht zijn: een biologische blik’
Of toeval bestaat, weet ik niet. Feit is dat ik in dezelfde periode twee boeken herlezen heb, totaal verschillend (een roman en een wetenschappelijk werk) en toch gelijkaardig (alle twee handelen ze over goed en kwaad). Beide in hardcover mét leeslint (pure luxe), beide tellen bijna duizend pagina’s, dus perfect voor de toen nog lange grijze winterweken.
Redactioneel 61
In tijden van oorlog moeten we over Vrede spreken. En niet alleen spreken, maar ook zo handelen dat Vrede zijn/ haar werk kan doen. Vrede is wellicht een vermogen van de geest, van de ziel, zouden wijze mensen zoals Boeddha, Jeshua, Franciscus, Rumi of Meister Eckhart zeggen. Je schrijft het woord best met een hoofdletter als je het aan mensen toewenst: Salam alaikum, Sjaloom aleechem, Pace e Bene, Vrede en alle Goeds over jou. De mens die zo wordt begroet, kan niet anders dan antwoorden: wa aleikum Salam, aleechem Sjalom, Vrede, ook over jou!
.
Afrika Filmfestival van 24 tot 27 april 2025 in Leuven
De 30ste editie van het Afrika Filmfestival biedt een platform aan vaak onderbelichte, maar getalenteerde stemmen uit het Afrikaanse en Belgische filmlandschap. Het festival richt de schijnwerpers op prikkelende en kwalitatieve Afrikaanse auteursfilms. Dit vanuit een behoefte om onafhankelijke Afrikaanse films of films uit de diaspora te vertonen aan een breed publiek.
Franciscaans Vredesgebed
maandag 7 april, Antwerpen
Sinds het aantreden van Donald Trump als president van de Verenigde Staten wordt ons internationaal rechtssysteem grondig dooreengeschud. De wereldorde zoals we die kenden na de Tweede Wereldoorlog komt op losse schroeven te staan. Hoe gaan we daarmee om?
De kapucijnen en TAU nodigden ex-ambassadeur en vredesambassadeur Johan Swinnen uit om op maandag 7 april het maandelijks vredesgebed te stofferen.
Oproep voor een drinkbare Schelde:
wandel mee van 22 april tot 23 mei tussen Gouy (FR) en Vlissingen (NL)
Op 22 april gaat de wandeling van start bij de bron van de Schelde in Gouy (Frankrijk), om 30 dagen later te eindigen in Vlissingen (Nederland). Onderweg zijn er dagelijks ontmoetingen, en verschillende grote en kleine evenementen in het kader van een schone en gezonde Schelde. Een oproep voor een drinkbare Schelde!
EXPO ‘Patois/Patuá’ van Paulo Nazareth, WIELS, Brussel
Paulo Nazareth (oude man, geboren in de stad Borun Nak of Vale do Rio Doce, in de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais) is een kunstenaar die creëert terwijl hij wandelt. Met zijn Arte de Preceito (voorschriftkunst) is zijn artistieke praktijk geworteld in radicale verplaatsing en beweging, zoals het te voet oversteken van grenzen. Zijn werk onderzoekt de wisselwerking tussen herinnering, taal en ritueel binnen gemeenschappen die gevormd zijn door Afro-Braziliaanse, inheemse en antikoloniale bewegingen. Een confronterende tentoonstelling, nog tot 27 april te zien bij WIELS in Brussel.
Verdiepingsgesprekken over Martin Bubers dialoogvisie, Lillois,
zaterdagen 3 en 10 mei
De joodse filosoof Martin Buber wordt beschouwd als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de filosofie van de dialoog in de twintigste eeuw. In het ontstaansproces van het nieuwe Israël opteerde hij reeds in de jaren 1920 voor een Arabisch-Joodse eenheid.
House of Compassion viert ‘Feest van de Waardigheid’, Brussel, 3 mei 2025
Op zaterdag 3 mei 2025 viert House of Compassion het ‘Feest van de Waardigheid’ in Brussel, een dag vol inspiratie, ontmoeting en verbinding. Dit evenement brengt mensen samen die zich inzetten voor een rechtvaardige wereld, of het nu gaat om migratie, armoedebestrijding, ecologie van gelijke kansen.
Yellowcake, Little Boy
Kettingreacties die de geschiedenis een andere wending geven
nog tot 6 mei op diverse plaatsen
Yellowcake, Little Boy is een voorstelling van Stijn Devillé in regie van Stijn Devillé en Christophe Aussems. In zijn nieuwe toneeltekst fileert Devillé de Belgische betrokkenheid bij de ontwikkeling van de atoombom en zoomt hij in op de ethische discussies onder Amerikaanse en Duitse wetenschappers, op het verscheurende leed van Japanse burgers en graaft hij zich in in de gewelddadige en vaak illegale mijnbouw in Congo, toen en nu.
Expo ‘Compassion: de vele gezichten van medeleven’ in het MAS, Antwerpen
Op 31 januari 2025 opende de expo ‘Compassion’ de deuren in het Antwerpse Museum aan de Stroom (MAS). Medeleven voelen of tonen is eigen aan de mens en kent vele gezichten. Sierstukken, gebruiksvoorwerpen, muziek, getuigenissen en schilderijen van onder anderen Brueghel en Géricault en sculpturen van Berlinde De Bruyckere en Annita Smit tonen hoe de mens dat doorheen vele tijden, culturen en levensbeschouwingen in beeld brengt. Tegelijk staat de bezoeker stil bij de moeilijke vragen rond het thema. Hedendaags werk van Ai Weiwei, Khaled Barakeh en Stephan Vanfleteren plaatst er actuele kanttekeningen bij.
“I couldn’t wear a uniform that symbolizes killing and oppression”
Israeli activist who refuses to serve in the Israeli army
“Sinds 18 maart 2025 heeft Israël opnieuw de poorten van de hel geopend in Gaza door massale luchtaanvallen uit te voeren waarbij kinderen en hele families in hun slaap werden gedood.” Dit schrijft Itamar Greenberg, een 18-jarige Israëlische dienstweigeraar. “Massamoorden en apartheid zijn geen weg naar ‘veiligheid’ en kunnen dat ook nooit zijn – het zijn misdaden tegen de menselijkheid”, getuigt hij in onderstaande tekst die door Amnesty International werd verspreid.
