Redactioneel 63
Recente berichtgeving CIMIC vzw
‘Vanaf heden kan je onze werking en onze gerenommeerde nieuwsbrief ook financieel ondersteunen. Dit waarborgt mee ons kwaliteitsvol aanbod en redactioneel werk. Het is ook mogelijk om per overschrijving te doneren op
BE38 1030 4369 8972.
Doneer naar keus voor CIMIC vzw! Alvast bedankt.’
Publicatie: ‘Martin Buber, filosoof van de dialoog’, in de reeks Heldere Bronnen
Op 7 december 2024 hielden SPES VZW en CIMIC VZW een congres over Martin Buber, een filosoof van de dialoog. Het was voor beide organisaties van belang een joodse stem te laten horen die al in de eerste helft van vorige eeuw de dialoog vooropstelde en waarschuwde voor een loutere objectivering van de werkelijkheid die relatievorming in de weg staat.
Het migratie- & asielpact: impact en Europese alternatieven, Brussel, 7 juni
Kom op zaterdag 7 juni 2025 om 11 uur naar het Brusselse House of Compassion voor een boeiende ochtend gewijd aan de impact en alternatieven voor het Europese Migratie- en Asielpact.
Petitie: ‘Stop Wapens voor Israël’
Wist je dat de Israëlische gevechtsvliegtuigen die Gaza bombarderen Belgische onderdelen bevatten? Ondanks een verbod sinds 2009! Verplicht de overheid om in te grijpen, teken de petitie en help handtekeningen verzamelen. Laat je stem horen voor Palestina!
Ernst Bloch: ‘Verzet en Vrede’ (deel 1)
Vandaag de dag is het woord ‘hoop’ niet meer uit de lucht. Iedereen kan het gebruiken of invullen zoals hij of zij dat wil. Het woord eist in elk geval een plaats op. Er wordt ook geflirt met het getal 80. 80 jaar vrede na een halve eeuw oorlog. En wij gedenken, ‘hoopvol’. Wie nu 80 is, heeft die Europese vrede meegemaakt, de oorlogen net niet. Maar over welke vrede hebben we het, en waar vonden intussen de vele ‘andere’ bloedige en dodelijke oorlogen plaats, waarvan de meesten onder ons geen weet hebben?
Sebastião Salgado (1944-2025)
De wereldbekende Braziliaanse fotograaf, Sebastião Salgado, is vrijdag 23 mei 2025 op 81-jarige leeftijd in Parijs overleden aan de gevolgen van malaria. Hij was zonder twijfel een van de meest toonaangevende reportagefotografen van de twintigste eeuw die tot kort voor zijn dood nog heel actief was. Op 3 april was hij bijvoorbeeld nog aanwezig bij de opening van zijn tentoonstelling ‘Amazônia’ in Tour & Taxis in Brussel.
Zijn rijke oeuvre is indrukwekkend, esthetisch gevat in unieke zwart-witbeelden en zeer veelzijdig. Maar altijd is er een sociaalkritische ondertoon aanwezig. Salgado wilde onrecht, uitbuiting, droogte, klimaatverandering, maar ook de verdwijnende schoonheid van de Aarde in beeld brengen en met zijn beelden mensen een geweten schoppen.
Aidan Chambers (1934-2025)
Op 11 mei 2025 overleed Aidan Chambers op 90-jarige leeftijd. Hij werd op 27 december 1934 geboren in county Durham (VK). Na zijn diensttijd bij de Royal Navy werd hij leraar en vervolgens zeven jaar lang monnik. Zijn jeugdromans zijn alom geprezen. Met Postcards from No-Man’s Land won hij de prestigieuze Carnegie Medal en de US Michael L Printz Award.
In 1975 besluit Chambers een begin te maken met een zestal bij elkaar horende jeugdboeken, waarvan Breaktime (Verleden week) het eerste is. Pas bij het schrijven van het tweede boek besluit hij dat het een serie moet worden. Hij noemt deze zes boeken de Dance Sequence. In 1996 nam Dirk Terryn contact met hem op om De Tolbrug te bewerken tot een theatervoorstelling. Hij schreef onderstaand in memoriam.
New investigation suggests EU trader Traxys buys conflict minerals from DRC
Uit een nieuw onderzoeksrapport van de NGO Global Witness blijkt dat de internationale grondstoffenhandelaar Traxys, een miljardenbedrijf met hoofdzetel in Luxemburg, coltan heeft aangekocht dat vanuit Congo (DRC) naar Rwanda werd gesmokkeld. In 2024 heeft Traxys zelfs 280 ton coltan uit Rwanda gekocht, blijkt uit douanedocumenten die Global Witness heeft kunnen inzien.
Een analyse van de handelsgegevens en getuigenissen van twee coltansmokkelaars suggereren dat een aanzienlijk deel van de coltan die Traxys in Rwanda heeft gekocht, verband houdt met de voortdurende oorlog in het oosten van Congo. De M23-rebellen en hun Rwandese bondgenoten houden het conflict gaande ten koste van onnoemelijk leed van de burgerbevolking.
India, Pakistan and The Day After
Begin mei kende het al lang sluimerende conflict tussen India en Pakistan over het beheer van de noordelijke regio Kasjmir weer een bloedige opflakkering. Even leek het er zelfs op dat beide kernwapenstaten tot een escalerende oorlog zouden komen waarbij ook de inzet van kernwapens werd overwogen. Op 10 mei 2025 bereikten beide aartsvijanden dan toch een wapenstilstandsakkoord na een bemiddeling door de VS. Een analyse door C. Rammanohar Reddy, een journalist van The India Forum.
Indian Augustinians recall ‘humble’ visits of new pope
Ook de Kerk in India verwelkomde de verkiezing van paus Leo XIV. Vooral in de zuidelijke deelstaten Kerala en Tamil Nadu, waar hij goed bekend is. Beide staten hebben immers een speciale band met hem omdat hij er twee keer op bezoek was tijdens zijn ambtstermijn als algemeen-prior van de augustijnen in 2001 en 2013. Pater Wilson Vishwanath Injarapu, regionaal vicaris van de augustijnen in India, schetst de achtergrond.
Habemus papam. ‘We hebben een paus!’
‘Hebben’ we hem wel? We krijgen hem, en nu begint het pas dat we van hem kunnen houden. Hebben en houden. Maar wie is hij dan wel, Leo XIV? Laat ik kort enkele kenmerken als kernwoorden vatten en wat toelichten. Een vriend van de voorgaande paus: ze verstonden en waardeerden elkaar. Dat is geen kleine troef!
At least 49,000 soldiers and officers have deserted the Russian army since the beginning of the war in Ukraine
Ik wil graag iets met jullie delen dat van cruciaal belang is en verontrustend onderbelicht blijft. In alle media – of het nu Russische, Oekraïense, Litouwse of westerse zijn – overheerst één oorlogsnarratief: wapens, doden, gewonden en nog veel meer wapens. Wat zelden besproken wordt, is het groeiende aantal Russische mannen dat niet wil vechten in Oekraïne. Dit zijn mensen die zich met extreem persoonlijk risico tegen de oorlog verzetten. Ze riskeren lange gevangenisstraffen, marteling of zelfs executie. Toch wordt hun stem helaas genegeerd, ook in het Westen.
Laat Europa landmijnen niet terugbrengen
Landmijnen doden en verwonden vooral burgers, vaak kinderen. Maar nu willen EU-lidstaten Polen, Finland, Estland, Letland en Litouwen het wereldwijde verbod op landmijnen zoals dat door het Verdrag van Ottawa (1997) is vastgelegd, afschaffen – en zo de slachtoffers van deze wrede en laffe wapens verraden. Verdedig het verbod dat ons allen beschermt, voordat burgers, ook in de EU, de volgende frontlinie worden.
Korte keten is geen snelweg
Als ik aan vrienden vertel dat ik rond agro-ecologie werk, reageren ze meestal enthousiast: “Amai, goed bezig!” Daar komt meestal meteen achteraan: “Wij kopen onze aardappelen ook rechtstreeks van de boer, in zo’n automaat om de hoek. Lekker lokaal!” En ja, ik snap het enthousiasme. Rechtstreeks van bij de boer kopen voelt goed. Dichter bij de bron. Minder kilometers. Meer vertrouwen. Alleen… wat veel mensen niet beseffen, is dat ‘lokaal’ niet automatisch ook ‘duurzaam’ of ‘gezond’ betekent.
Twee studie- en verdiepingsdagen over Martin Buber. Ik en jij, een getuigenis: Buber en ik
In je leven loop je tegen heel wat mensen aan, bedoeld en onbedoeld, aangenaam, verrassend, hoogdravend, bescheiden, zelfzeker, twijfelend … evenzoveel keer ontmoet je een ‘jij’, nieuw en anders. Telkens weer ervaar je ook zelf een uitnodiging om daarbij ‘echt’ te verschijnen, in de relatie, soms tot je eigen tevredenheid, maar even vaak tot jouw verrassing of verwarring, soms zelfs verstomming of verstilling.
Tot een van die mooiste ontmoetingen voor mij behoort die met Martin Buber. Neen, niet in levenden lijve helaas, ik was amper twee toen hij stierf. Maar de jij die in Buber blijvend tot mij spreekt sinds de dag dat ik zijn sleutelwerk ‘Ik en jij’ ter hand nam, leeft iedere dag, en appelleert sindsdien aan mijn diepste gevoelens en gedachten.
Redactioneel 62
Een gedicht en een bewogen oproep als redactioneel
Waerbeke Conferentie 2025, Brugge, zaterdag 24 mei
Op zaterdag 24 mei 2025 reikt Waerbeke vzw op haar jaarlijkse conferentie in Brugge sleutels aan voor de kunst van het samenleven. Hoe pakken we het samen leven en samen wonen anders aan? Wat zorgt voor échte, duurzame verbinding? Hoe draagt rust en verstilling bij aan meer begrip en constructieve dialoog in gemeenschappen?
Expo: ‘Familiar Strangers. De Oost-Europeanen vanuit een Pools perspectief’
Familiar Strangers is een tentoonstelling van hedendaagse kunst die reflecteert op recente veranderingen in Oost-Europa, binnen de Poolse context. Helaas is het pas sinds de gewelddadige invasie van Oekraïne dat het zelfbegrip van het Europese collectief verder reikt dan het westerse gezichtspunt. De tentoonstelling bekijkt dergelijke politieke en sociale processen vanuit het perspectief van meervoudige en kritische identiteiten in een regio die lang beschouwd werd als cultureel homogeen, ook al was dit nooit echt het geval.
Expo ‘Compassion: de vele gezichten van medeleven’ in het MAS, Antwerpen
Op 31 januari 2025 opende de expo ‘Compassion’ de deuren in het Antwerpse Museum aan de Stroom (MAS). Medeleven voelen of tonen is eigen aan de mens en kent vele gezichten. Sierstukken, gebruiksvoorwerpen, muziek, getuigenissen en schilderijen van onder anderen Brueghel en Géricault en sculpturen van Berlinde De Bruyckere en Annita Smit tonen hoe de mens dat doorheen vele tijden, culturen en levensbeschouwingen in beeld brengt. Tegelijk staat de bezoeker stil bij de moeilijke vragen rond het thema. Hedendaags werk van Ai Weiwei, Khaled Barakeh en Stephan Vanfleteren plaatst er actuele kanttekeningen bij.
Paus Franciscus overleden. Een mijmering in memoriam
Een goede vriend vraagt mij een portret van paus Jorge Bergoglio (1936-2025) te schetsen. Het is geen kleintje zo’n ongewone persoonlijkheid op te roepen, als mens en religieus, als priester en aartsbisschop, en uiteindelijk als paus, twaalf volle jaren lang. Om uiteindelijk als zieke medemens in een laatste levensstrijd alles prijs te geven. Hoop is de titel die hij aan zijn recent verschenen autobiografie wijdde en daarin leren we hem wellicht nog het beste kennen. Een echte medemens, ingoed en provocerend vrij, en dit in elke fase van zijn lang bestaan.
Resilience in times of war: how WRI members in Sudan are sustaining their work for peace
Op 15 april 2025 ging de burgeroorlog in Soedan zijn derde jaar in en het einde van de ergste humanitaire catastrofe van dit ogenblik is nog lang niet in zicht. De wereld kijkt liever de andere kant op, zelfs als er op één dag meer dan 400 mensen worden afgeslacht op een markt in het overvolle vluchtelingenkamp van Zamzam in de westelijke regio Darfur.
Het gruwelijke conflict tussen het Soedanese regeringsleger (SAF) en de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF), waarbij beide kampen onnoemelijke oorlogsmisdaden begaan, heeft volgens cijfers van de Verenigde Naties al ruim 13 miljoen mensen op de vlucht gejaagd. Hongersnood bedreigt de helft van de bijna 50 miljoen Soedanezen. Oproepen van hulporganisaties blijven grotendeels onbeantwoord. Het conflict dreigt nu ook buurlanden Tsjaad en Zuid-Soedan aan te tasten die al honderdduizenden oorlogsvluchtelingen opvangen.
Overstromingen in Kinshasa: meer dan alleen een natuurramp
De zware overstromingen van begin april in de Congolese hoofdstad Kinshasa hebben opnieuw de kwetsbaarheid voor natuurrampen van de miljoenenstad blootgelegd. Op 4 april – en de daaropvolgende dagen – werd de stad getroffen door hevige regenval die overstromingen en aardverschuivingen veroorzaakte met slachtoffers en schade tot gevolg in 13 van de 24 gemeenten.
The rising spotlight on coltan: Understanding its strategic importance and role in the Eastern Congo conflict
In de afgelopen twintig jaar is er waarschijnlijk geen moment geweest waarop er zoveel over coltan is gesproken als nu. Begin van de jaren 2000 werd coltan wereldwijd onder de aandacht gebracht en vaak ten onrechte afgeschilderd als dé belangrijkste oorzaak van de oorlog in Oost-Congo. Een nieuw IPIS-onderzoeksrapport biedt inzicht in het strategisch belang en de rol van coltan vandaag in de context van het aanslepende conflict in het oosten van Congo en de geopolitieke strijd om zeldzame grondstoffen tussen de EU, de VS, Japan, China en Rusland.
Marianne Birthler: leven voor de vrijheid. Paralellen tussen de DDR-tijd en de huidige VS
Marianne Birthler werd in 1948 geboren in Berlijn en groeide op in de DDR. In de jaren tachtig engageerde ze zich in verschillende oppositiegroepen zoals Arbeitskreis Solidarische Kirche en Initiative Frieden und Menschenrechte. Na de ‘vrijheidsrevolutie’ nam Birthler deel aan de Centrale Ronde Tafel en werd lid van de ‘Grünen’ na de hereniging van Duitsland. Van 2000 tot 2011 was ze Bundesbeauftragte voor Stasi-documenten. In die functie zette ze zich in voor de verwerking van de SED-dictatuur. Vandaag is ze auteur en een veel gevraagde gastspreker. Ze leeft in Berlijn.
Nobel Peace laureate Mairead Maguire starts 40 days fast for Gaza and the worlds’ children for peace
De Ierse vredesactiviste en winnares van de Nobelprijs voor de Vrede, Mairead Maguire (81), heeft de voorbije vastenperiode 40 dagen gevast voor de kinderen van Gaza. Ze schreef hierover een open brief, die we hieronder volledig weergeven.
Mairead Maguire won in 1976 samen met Betty Williams de Nobelprijs voor de Vrede voor haar werk als oprichtster van Women for Peace. Die organisatie zette zich in voor vrede in Noord-Ierland, dat toen nog werd verscheurd door de gewelddadige ‘troubles’ tussen katholieke republikeinen en protestantse unionisten. De organisatie werd later bekend als The Peace People.
