Eén jaar sinds het begin van het conflict

15 april 2024 was het precies één jaar geleden dat in Soedan het conflict tussen de Sudanese Armed Forces (SAF) en de Rapid Support Forces (RSF) begon. Nog steeds schiet de internationale gemeenschap ernstig tekort in haar reactie, zelfs nu er steeds meer burgerdoden vallen. Amnesty International reageert samen met de Sudan Democracy First Group en het NGO International Film Festival op één jaar conflict.

“Een jaar lang is de bevolking van Soedan verwaarloosd en genegeerd terwijl ze de dupe werd van gewelddadige botsingen tussen de SAF en de RSF. Diplomatieke inspanningen hebben tot nu toe niet geleid tot het beëindigen van de schendingen, het beschermen van burgers, het bieden van voldoende humanitaire hulp of het ter verantwoording roepen van de plegers van oorlogsmisdaden”, zegt Tigere Chagutah van Amnesty International.

“De internationale gemeenschap heeft onvoldoende druk uitgeoefend op de strijdende partijen om te stoppen met het schenden van de mensenrechten van de mensen die in deze oorlog verwikkeld zijn.”

“De Afrikaanse Unie (AU) in het bijzonder, heeft niet het leiderschap getoond dat verwacht wordt bij deze situatie en heeft geen concrete maatregelen genomen die horen bij de omvang en ernst van het conflict.”

“Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de staatshoofden en de regeringsleiders van de AU-lidstaten in februari, de eerste sinds het uitbreken van het conflict, werd de situatie in Soedan niet eens als een apart agendapunt op de agenda gezet.”

“Het heeft bijna een jaar geduurd voordat de VN-veiligheidsraad een resolutie aannam die opriep tot ongehinderde toegang voor humanitaire hulp en onmiddellijke staking van de vijandelijkheden. Ondanks deze resolutie gaan de gevechten door en zijn er geen maatregelen getroffen om burgers te beschermen.”

In oktober 2023 startte de VN-Mensenrechtenraad een onderzoeksmissie in Soedan om feiten te verzamelen over de mensenrechtenschendingen die gepleegd worden tijdens het conflict.

“Ondanks het feit dat de onderzoeksmissie een cruciale rol kan spelen bij het afleggen van rekenschap voor de gruweldaden die in Soedan zijn begaan, kan ze haar mandaat momenteel niet naar behoren vervullen, omdat ze nog niet over voldoende personeel of financiële middelen beschikt. Dat is het gevolg van de bevriezing van de aanwervingen door de VN.”

“De wereld kan het zich niet veroorloven de andere kant op te blijven kijken. De lidstaten moeten zorgen voor de nodige middelen en volledige politieke steun voor de VN-onderzoeksmissie in Soedan en de mensenrechten in Soedan hoog op de agenda van de VN-Mensenrechtenraad en andere VN-organen houden”, zegt Omayma Gutabi van Sudan Democracy First Group. 

Omvang van de humanitaire crisis

Ondanks meerdere verklaringen van een staakt-het-vuren zijn de gevechten in het hele land alleen maar intenser geworden. Meer dan 14.700 mensen zijn gedood, ook tijdens opzettelijke en willekeurige aanvallen op burgers.

Ongeveer 10,7 miljoen mensen zijn door het conflict ontheemd geraakt, dit is het grootste aantal wereldwijd. Minstens 14 miljoen kinderen hebben dringend humanitaire hulp nodig. Dit komt neer op de helft van alle kinderen in Soedan.

Het Wereldvoedselprogramma van de VN (UNFP) waarschuwt dat er te weinig financiering voor internationale humanitaire hulp op gang komt, ondanks het feit dat verschillende organisaties waarschuwen voor hongersnood. Eind februari 2024 was de oproep van de VN slechts voor 5 procent gefinancierd. Dit ondermijnt de levering van cruciale noodhulp en diensten.

“De regionale en internationale partners van Soedan moeten druk uitoefenen op de strijdende partijen om burgers te beschermen en humanitaire toegang mogelijk te maken.”

“We dringen ook aan op onmiddellijke uitbreiding van de humanitaire hulp voor mensen die zijn gevlucht naar de buurlanden van Soedan, evenals voor ontheemden binnen het land, in het bijzonder voor vrouwen en meisjes die kwetsbaar zijn voor seksueel geweld”, zegt Omayma Gutabi.

Kunstenaars als bron van hoop en kracht

Ook Soedanese musea, culturele centra en onderzoeksfaciliteiten zijn geplunderd en vernietigd. Op 15 april 2024 organiseerden Amnesty International, Sudan Democracy First Group en het NGO International Film Festival een kunsttentoonstelling in Nairobi die Soedanese kunstenaars samenbrengt uit solidariteit met de Soedanese burgers die het zwaarst getroffen zijn door het conflict.

“Kunstenaars zijn een bron van hoop en kracht. Ze zijn de bewaarders van culturele sites. Door het voortdurende conflict kan de oude geschiedenis van Soedan vernietigd worden nu de bewaarders gevlucht zijn voor bescherming. We staan nu op een tweesprong: we moeten levens redden en een cultureel erfgoed behouden dat snel aan het verdwijnen is.”

“Het is cruciaal dat deze Soedanese kunstenaars na een jaar weer bij elkaar komen om solidariteit op te bouwen, geld in te zamelen voor lokale organisaties en na te denken over de toekomst van Soedan”, zegt Taye Balogun, oprichter van het NGO International Film Festival.

Stop de straffeloosheid

Sinds 2003 hebben Amnesty International en andere organisaties herhaaldelijk bewijs gedocumenteerd van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de mensheid en andere ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht gepleegd door Soedanese regeringstroepen.

Hieronder vallen het onwettig doden van burgers; de onwettige vernietiging van eigendommen van burgers; het verkrachten van vrouwen en meisjes, de gedwongen ontheemding van burgers en het gebruik van chemische wapens.

“Door wijdverbreide straffeloosheid in Soedan blijven de strijdende partijen en de met hen verbonden milities zich richten op burgers. Dat is in strijd met het internationaal recht. De daders geloven dat ze immuun zijn voor de gevolgen, en het onvermogen van de internationale gemeenschap om op te treden, heeft hen alleen maar in dit geloof gesterkt”, zegt Tigere Chagutah van Amnesty International.

“Wij roepen de strijdende partijen in Soedan op om volledig samen te werken met de onderzoeksmissie die is opgericht door de VN-Mensenrechtenraad. De buurlanden van Soedan moeten ook het werk van deze cruciale missie ondersteunen en faciliteren.”

Achtergrond

Op 15 april 2023 brak er een aanhoudend gewapend conflict uit tussen de SAF en de RSF in Soedan. Dat was deels het gevolg van maandenlange spanningen tussen de twee groepen over mogelijke hervormingen van de veiligheidsdiensten. Deze hervormingen waren onderdeel van de onderhandelingen voor een nieuwe overgangsregering.

Het conflict heeft geleid tot grootschalige verwoesting en massaal burgerleed.

De gevechten begonnen in eerste instantie in de hoofdstad Khartoem, maar verspreidden zich snel naar andere gebieden in Soedan, waaronder Darfur, Noord-Kordofan en Al-Jazirah.

Eerder dit jaar bracht Amnesty International een rapport uit over het stijgend aantal oorlogsmisdaden in Soedan.

Lees het Engelstalige nieuwsbericht met de reactie van NGO International Film Festival.

Dit artikel verschenen op 15 april 2024 op de website van Amnesty International: Soedan: Één jaar sinds het begin van het conflict https://www.amnesty-international.be/nieuws/soedan-een-jaar-sinds-het-begin-van-het-conflict

https://www.amnesty.org/en/latest/news/2024/04/sudan-one-year-since-conflict-began-response-from-international-community-remains-woefully-inadequate

Sudan: War crimes rampant as civilians killed in both deliberate and indiscriminate attacks – Amnesty International report, December 2023 https://www.amnesty.eu/news/sudan-war-crimes-rampant-as-civilians-killed-in-both-deliberate-and-indiscriminate-attacks-new-report/

Filmtip: zeer zelden komt er een Soedanese film bij ons in de bioscoop, maar binnenkort is het zover: ‘Goodbye Julia’ van regisseur Mohamed Kordofani won vorig jaar in Cannes de publieksprijs en kreeg nu ook de meeste waardering van het publiek op het Afrika Filmfestival 2024 in Leuven. In een volgende Nieuwsbrief komen we hier uitgebreid op terug.

Mohamed Kordofani ‘Goodbye Julia’  – Prix du Jury presse / Prix du Public https://www.youtube.com/watch?v=XpyqiRtEpzw

Lees verder (inhoud april 2024)