Redactioneel 57

Het is heel wat voor de ‘gewone’ mens – jong of oud – om zich uit de dagelijkse beslommeringen los te maken en ook aandacht te hebben voor de meso- en macrowereld. Dat vraagt moed, maar de tsunami aan jobstijdingen vanuit alle hoeken en windrichtingen kunnen niet meer genegeerd worden en dreigen ons te verlammen.

Alle verantwoordelijkheid voor onheil, klimaatbrandhaarden, oorlogen worden dan maar doorgeschoven naar ‘hogerop’, zeg maar naar de politici, die op hun beurt te rade gaan bij de economen die bepalen wat betaalbaar is en niet.

Klimaatverandering effectief tegengaan, is schijnbaar onbetaalbaar. Bij oorlogen wordt de vraag naar betaalbaarheid niet of nauwelijks gesteld. Meer wapens fabriceren is opeens een must. Daarvoor moet het klimaat, maar ook de vrede maar voor wijken. ‘Vrede’ wordt zo een beladen woord en blijkt stilaan een onhaalbare en ook onbetaalbare zijnstoestand. “Maar gelukkig nog niet hier bij ons”, klinkt het dan.

Op onderwijsniveau wordt al sinds jaar en dag aan kinderen en adolescenten uitgelegd dat alles met alles en allen verbonden is en dat vrede niet hetzelfde is als afwezigheid van oorlog. Dat heet pedagogie. Maar blijkbaar wordt deze waarheid over de wederzijdse afhankelijkheid der dingen – uitgerekend in oorlogstijd – bij volwassenen verdrongen. Wellicht is angst een van de oorzaken.

Maar angst kan alleen bezworen worden door overleg, door samen te komen en te bespreken wat ons ter harte gaat en waarvoor we angst hebben. Dat is een preventieve fase, waarin nog alles kan. Eens het hek van de dam is, lukt dat niet meer.

Europese burgers kunnen nu nog in gesprek gaan en niet alleen hun stem afgeven. Dat veronderstelt echter burgerparticipatie en dat kan alleen als het middenveld overeind blijft en zich meldt. In de VS, Rusland en in de talloze dictatoriale landen van onze planeet is dat bijna niet meer mogelijk.

Vandaar de alarmkreten van klimaatwetenschapper Valerie Trouet, directeur van ons nationale klimaatcentrum, in De Morgen en De Standaard (*). Het was geen vrolijke boodschap na de opdoffer van Bakoe. Ze krijgt de indruk dat “niets de goede richting uitgaat, terwijl de urgentie groot is”.

Ook voor historica Sophie De Schaepdrijver (**) ziet de toestand in de VS er allesbehalve hoopgevend uit. Ze beschrijft in een interview in Knack de parallellen met de jaren 1930 en verwijst daarbij naar de Duitse zakenlui die ook toen achter hun hypermasculiene leider Hitler gingen staan.

Ramsey Nasr, kunstenaar en nog zo’n een moedige mens, wendt zich in een vlijmscherpe gesproken column en tijdens ‘Bar Laat’ (NPO) tot de klungelende leiders van Nederland naar aanleiding van de Amsterdamse rellen met Israëlische voetbalsupporters. Hij analyseert op een waardige manier waarom zowel hun taal als het Nederlands beleid niet langer kan worden getolereerd (https://npo.nl/start/serie/bar-laat/seizoen-1/bar-laat_48/afspelen) (de video Ramsey Nasr).

In Martin Buber zien wij ook een mens die in de woelige twintigste eeuw de moed had om te blijven spreken, de tegenspraak niet uit de weg ging en ronduit koos voor pacifisme en dialoog.

Ook hij zag met lede ogen wat er rondom hem op politiek vlak gebeurde, maar gaf nooit op om voor een ander pad te kiezen. Zolang mensen daartoe in staat zijn, is er gerechtigde hoop. Daarover gaat ons congres in Leuven op 7 december, waarvoor men nog steeds kan inschrijven. Welkom!

Voor de CIMIC-kernredactie,

Marc Colpaert
Jan Van Criekinge
Pascal Blancquaert
Koen Stuyck

(*) Klimaatwetenschapper Valerie Trouet: “Ik probeer mensen niet meer te overtuigen, het heeft geen zin” (De Standaard, 26 november 2024, alleen voor abonnees)https://www.standaard.be/cnt/dmf20241125_97804402

Klimaatwetenschappers over de alarmkreet van Valerie Trouet: “We zijn soms net zo moedeloos. Maar we moeten volhouden” (De Standaard, 27 november 2024, alleen voor abonnees)https://www.standaard.be/cnt/dmf20241126_96403186

(**) Sophie De Schaepdrijver: ‘Kamala Harris heeft twee fouten gemaakt: ze heeft geen penis en ze is niet wit’ (interview in Knack, 7 november 2024) Trumps overwinning is hard aangekomen bij historica Sophie De Schaepdrijver. ‘Er heerst in de VS een soort oerangst voor een vrouw aan het hoofd. Nee, liever geeft men de nucleaire codes aan een erkend misdadiger en een pathologische leugenaar.’ https://www.knack.be/nieuws/wereld/sophie-de-schaepdrijver-kamala-harris-heeft-twee-fouten-gemaakt-ze-heeft-geen-penis-en-ze-is-niet-wit/

Lees verder (inhoud november 2024)