We vinden een weg ...

Tags: Brazilië

boek cover Hélder Câmara (font)

Biografie / Boekrecensie

 door 

Hélder Câmara: als het leven gave wordt! (Quando a vida se faz dom)

Eduardo Hoornaert is op dit ogenblik 94. Hij werd in 1930 in Brugge geboren en heeft als historicus ontzettend veel betekend voor de bevrijdingstheologie en voor Brazilië. Dat hij ons nu – dankzij de vertaling van Eric Galle – nog een biografie over Hélder Câmara bezorgt, is een geschenk. De auteur was docent kerkgeschiedenis in João Pessoa, in Recife en later aan het Instituut voor Theologische en Pastorale Studies in Fortaleza in Brazilië. Hij heeft van 1964 tot 1980 samengewerkt met ‘de rode bisschop’, Hélder Câmara.

 

Luc Vankrunkelsven en prof. Neuri A. Alves in 2017 bij een boekvoorstelling in Chapecó (foto: Fetraf-SC).

in memoriam

 door 

Luc Vankrunkelsvens definitieve thuiskomst

Op vrijdag 15 september 2023 stierf onze trouwe CIMIC-Nieuwsbrief-medewerker Luc Vankrunkelsven (67) in een ziekenhuis in Chapecó, in het diepe zuiden van Brazilië, aan de gevolgen van de ongeneeslijke spierziekte ALS. In de september-nieuwsbrief hebben we al uitgebreid stilgestaan bij het leven en werk van Luc.
Zijn laatste weken in Brazilië was Luc te gast bij zijn goede vriend prof. Neuri A. Alves. Neuri schreef zijn heel persoonlijke ervaringen neer over deze dramatische dagen. We brengen de integrale tekst hier graag in Nederlandse vertaling, aangevuld met foto’s van zijn laatste reis, als een ultiem eerbetoon aan Luc en aan al zijn dierbare vrienden in Brazilië en elders.

 

Luc Vankrunkelsven enkele dagen voor hij naar Brazilië zou vertrekken voor wat zijn laatste reis zou worden (foto: Simon De Schepper).

in memoriam

 door 

In memoriam Luc Vankrunkelsven (1956-2023)

Wie in deze diepe crisis van het instituut Kerk nog naar modellen voor de toekomst zoekt, kan die vinden in mensen zoals Luc Vankrunkelsven, monnik van Averbode, vredesactivist, ecologist, netwerker, grootouder voor het klimaat, bevrijdingstheoloog. Hij overleed op 15 september 2023 in Brazilië.

 

Luc Vankrunkelsven in het Nationaal Park Veadeiros, een beschermd deel van de Cerrado in de staat Goiás, op 4 mei 2022 (foto: Fundação Mais Cerrado).

in memoriam

 door 

De Braziliaanse kruisweg van Luc Vankrunkelsven

Leven is de tijd doorkruisen – ja, in de strikte zin van doorbreken, overstijgen. De barrières overwinnen die zijn opgeworpen om ons tegen te houden. Het betekent de tijd ongelijk tegemoet treden op zijn terrein van stormen en cyclonen, verschijnselen die ons warm, koud, hard of zacht treffen.

Hoe dan ook, we staan bloot in een open savanne, kaalgeplukt zonder beschutting voor onze integriteit. Het is een ongelijke strijd, alleen voor de moedigen! Voor hen die van moed een pijl gericht op de horizon maken. Koppigheid is de drijvende kracht van hen die weigeren te stoppen. En dat is de enige manier om bepaalde dingen te begrijpen. Onder andere de meest recente Brazilië-reis van de Belgische monnik Luc Vankrunkelsven.

 

Affiche van de viering van 30 jaar boerenstrijd in Via Campesina (1993-2023) (bron: Via Campesina).

Artikel

 door 

Tot de bodem – De toekomst van landbouw in Vlaanderen (deel 3 – slot)

De vurige debatten rond de stikstofproblematiek, de droogte, het biodiversiteitsverlies, de seizoensarbeid en de overmatige vleesproductie en -consumptie hebben landbouw weer helemaal op de maatschappelijke en politieke agenda gezet. De vraag dringt zich stilaan op of we in Vlaanderen en Europa effectief nog op een duurzame en economisch rendabele manier aan landbouw kunnen doen en hoe die landbouw dan vorm moet krijgen.

 

LANDBOUW

 door 

Tot de bodem – De toekomst van landbouw in Vlaanderen (deel 2)

De vurige debatten rond de stikstofproblematiek, de droogte, het biodiversiteitsverlies, de seizoensarbeid en de overmatige vleesproductie en -consumptie hebben landbouw weer helemaal op de maatschappelijke en politieke agenda gezet. De vraag dringt zich stilaan op of we in Vlaanderen en Europa effectief nog op een duurzame en economisch rendabele manier aan landbouw kunnen doen en hoe die landbouw dan vorm moet krijgen.

 

LANDBOUW

 door 

Tot de bodem  – De toekomst van landbouw in Vlaanderen

De vurige debatten rond de stikstofproblematiek, de droogte, het biodiversiteitsverlies, de seizoensarbeid en de overmatige vleesproductie en -consumptie hebben landbouw weer helemaal op de maatschappelijke en politieke agenda gezet. De vraag dringt zich stilaan op of we in Vlaanderen en Europa effectief nog op een duurzame en economisch rendabele manier aan landbouw kunnen doen en hoe die landbouw dan vorm moet krijgen.
 

 

DEMOCRATIE

 door 

I’m sorry you lost your vote, what do you need to come along?

In een democratie is het recht om te stemmen een van de meest fundamentele en belangrijkste rechten die aan burgers worden toegekend.
 
Ondanks de beste inspanningen van regeringen om ervoor te zorgen dat stemmen toegankelijk is en eerlijk verloopt voor iedereen, zijn er nog steeds veel mensen die zich op een verkiezingsdag uitgesloten voelen van het stemproces.

 

In tientallen Braziliaanse steden kwamen in januari 2023 mensen op straat om te protesteren tegen de poging tot staatsgreep van de bolsonaristen. Zij betuigden hun steun aan president Lula da Silva (foto: Globo.br).

BRAZILIË

 door 

Brazilië en het decennium van verval

Op zondag 8 januari 2023 bestormden in de Braziliaanse federale hoofdstad Brasília duizenden rechts-extremisten en aanhangers van voormalig president Jair Bolsonaro het parlementsgebouw, het presidentiële paleis en het hooggerechtshof. Zij richtten daarbij zware vernielingen aan en riepen het leger op om de net aangestelde president Lula da Silva ten val te brengen. De voormalige minister van Justitie, Anderson Torres, werd gearresteerd en de gouverneur van het federale district, Ibaneis Rocha, werd geschorst. De parallellen met wat gebeurde op 6 januari 2021 bij de bestorming van het Capitool in Washington DC door extremistische Trump-aanhangers zijn overduidelijk.
We vroegen aan prof. Neuri A. Alves, filosoof, onderzoeker en adviseur bij de vakbond Fetraf in Santa Catarina, om een persoonlijke analyse te maken van de gebeurtenissen.

 

BRAZILIË

 door 

Chapecó: universiteit van het volk

In Brazilië moet je nogal eens wat soepelheid aan de dag leggen. Agenda’s veranderen dikwijls. Deze keer vanwege het slechte weer. Vandaag zouden we een bijzonder agroforestrybedrijf van een jongere bezoeken, maar daar het een hevige regendag is, vervalt dat de laatste minuut. Al maar goed, want ik heb hier alleen maar sandalen. Wel jammer, want in september 2019 wilden we het bedrijf al gaan bezoeken. Ook toen lukte het niet.

 

BRAZILIË

 door 

Cisarte in São Paulo, een mooie afsluiter

De laatste activiteit in São Paulo is een bijzondere. Een toespraak voor een geïnteresseerd publiek van daklozen. Midden onder een viaduct van de achtbaanse weg Avenida 23 de Maio, één van de drukste wegen in de miljoenenstad São Paulo, bevindt zich een originele werking gericht op mensen zonder dak boven hun hoofd. Anno 2021 waren er 31.884 daklozen in deze Braziliaanse metropool.

 

Op bezoek bij de assentamento Nova Santa Rita waar boeren agro-ecologische groenten kweken voor de grootstad Porto Alegre

BRAZILIË

 door 

Laudato sí

Internationaal werd in mei de Laudato sí-week georganiseerd, met tal van interessante activiteiten. De historische, ecologische encycliek van paus Franciscus is een grote stap vooruit voor de zorg voor de planeet aarde en blijft na 7 jaar wereldwijd inspireren, ook in Brazilië.

Een bord ‘Ecoforte’ aan de ingang van het bedrijf van Vilmar herinnert nog aan de tijd dat de overheden de lokale biodiversiteit actief ondersteunden

BRAZILIË

 door 

Ipê, de hoofdstad van de agro-ecologie

Met een bus om 6 uur ‘s ochtends naar Caxias do Sul. Daar wachten twee mensen van Fetraf, deelstaat Rio Grande do Sul, me op. We rijden door naar Ipê, een stadje in de bergen ten noorden van Porto Alegre.

 

Aanhangers van Lula da Silva vieren de overwinning van de linkse kandidaat in de vroege ochtend van maandag 31 oktober 2022 in de straten van São Paulo

BRAZILIË / OPINIE

 door 

De ‘spirit’ van Jair Messias Bolsonaro

Velen hadden verwacht dat Lula da Silva meteen in de eerste ronde van de verkiezingen in Brazilië, op zondag 2 oktober, tot president zou zijn verkozen. Hij haalde niet de verhoopte 50 procent en huidig president Jair Bolsonaro haalde meer dan 40 procent, veel meer dan de opiniepeilingen hadden voorspeld. Ondertussen is nu ook de tweede ronde op 30 oktober achter de rug en haalde Lula het nipt van Bolsonaro.

 

Het historische trammetje brengt toeristen naar boven in Santa Teresa, een bekende wijk van Rio de Janeiro

BRAZILIË

 door 

Braziliaanse wortels

66 jaar mogen worden in Rio de Janeiro is een feest, zeker in de hoge buurt Santa Teresa. Meer dan 100 jaar lang bracht een Belgische tram de toeristen naar boven. Enkele jaren geleden gebeurde er een dodelijk ongeval. Sindsdien is er een nieuwe tram, maar volgens het oude concept.

 

BRAZILIË

 door 

Lombada

Het was geen dag om als ‘ambassadeur’ van de Grootouders voor het Klimaat trots op te zijn. Na twee dagen Recife met een debatavond in een stadscentrum van MST, de beweging van landloze boeren, reis ik met een vliegtuig via Fortaleza naar Belo Horizonte. Duizend kilometer met een bus zie ik wel zitten, maar 2 à 3000 km is me wat te veel.

Een bijeenkomst van de beweging van daklozen MSTB in Salvador de Bahia (foto: Luc Vankrunkelsven, mei 2022).

BRAZILIË

 door 

Brazilië: wereldkampioen in ongelijkheid

De busreis van Barreiras naar Salvador da Bahia loopt niet erg vlot. Plots stijgt er rook op aan de achterkant van de bus. We moeten onderbreken. Gelukkig zijn de Brazilianen soepel wat uren betreft. We komen met twee uur vertraging aan.

In de voormiddag: een interessant gesprek met studenten en professoren aan de universiteit van deelstaat Bahia; in de namiddag met de geografen van de Federale Universiteit in Salvador.

Het Ecocentrum (IPEC) in Pirenópolis oogt bijzonder indrukwekkend

BRAZILIË

 door 

Pirenópolis: van permacultuur tot Santo Divino

Tien jaar geleden al werd ik met aandrang uitgenodigd om eens naar hét centrum van de permacultuur in Pirenópolis te gaan. Nu is het er eindelijk van gekomen, al ligt het indrukwekkende centrum IPEC door de pandemie al twee jaar stil.

Een van de weinige restanten die er van het oorspronkelijke landschap van de Cerrado overblijven

BRAZILIË

 door 

‘Landbouw is ons leven’

De nachtrit van Pirenópolis naar Barreiras is niet simpel. Wegens de airconditioning is het bijzonder koud in de bus. Slapen is er deze keer niet echt bij. Tegen de ochtend bereiken we Bahia en vóór de stad Luís Eduardo Magalhães wordt de sojaramp weer zichtbaar. Het doet pijn aan de ogen.

Het Instituto Oca do Sol

BRAZILIË

 door 

Ieder zijn zwembad in de sojawoestijn

Ik reis nu voor de 25ste keer naar Brazilië. Misschien de laatste keer? Wie weet hoe het leven verloopt?

Ik reis vooral per bus, maar voor extreem grote afstanden ook twee keer met een vliegtuig. Kwestie van mijn ecologische voetafdruk in het oog te houden. Heen- en terugreis over de oceaan zijn uiteraard ook per vliegtuig. Een maand meereizen met een sojaschip is mij nog niet gegeven.

De bekende fotograaf Sebastião Salgado en zijn vrouw Lélia Deluiz Wanick Salgado

BRAZILIË

 door 

Spinnenwebben

In de ‘Oca do Sol’ hangen hier nu tussen de bomen vele spinnenwebben. Onze taak is wereldwijde webben weven. Daarom toch zo’n reis af en toe, want met internet alleen komen we er niet. En ja, het internet heeft al jaren evenveel uitstoot als de vliegtuigen wereldwijd. Niet dat ik het overvloedig gebruik van vliegtuigen ga verdedigen, maar met de vele toepassingen van internet (denk aan Spotify en Netflix) zijn we toch ook ver van huis.

Een duwboot volgeladen met soja op de Amazone

BRAZILIË

 door 

Brazilië, China en de varkens

Sinds haar ontstaan anno 1990 is Wervel begaan met het ‘overzeese sojadrama’. Met de zogenaamde ‘Groene Revolutie’ in de jaren 1960 begon de opgang van soja vanuit Santa Maria in de Braziliaanse deelstaat Rio Grande do Sul. Soja was de locomotief van die ‘revolutie’.

—

Veevoeder, een geschiedenis van interafhankelijkheid

Een rode draad doorheen vele verhalen is wel de ‘geschiedenis van het veevoer’. Bij wijze van afsluiter geef ik een samenvatting van ideeën.