We vinden een weg ...
Het is als een open deur intrappen: de instabiliteit in de hele Sahel, van de Atlantische Oceaan in het westen tot de Rode Zee in het oosten, is de afgelopen maanden alleen maar toegenomen. Vooral Burkina Faso, Mali en Niger dreigen weg te zinken in armoede, geweld en chaos.
2024 had het jaar van de presidentsverkiezingen moeten worden in zowel Mali als Burkina Faso. Maar de junta’s in beide Sahellanden onder leiding van respectievelijk Assimi Goïta en Ibrahim Traoré lijken niet te staan te springen om een einde te maken aan hun militaire ‘overgangsregimes’. Integendeel. Verkiezingen zijn er uitgesteld tot sint-juttemis…
Volgens de Senegalese minister van Buitenlandse Zaken Aïssata Tall Sall was de militaire coup in Niamey op 26 juli 2023 ‘de staatsgreep te veel’ die een ongewone opschudding veroorzaakte in Afrika en de rest van de wereld. Niger is een belangrijk land in de strijd tegen het jihadisme in de Sahel. Maar deze staatsgreep is ook tekenend voor de veranderende relatie met de democratie en het Westen in die regio. Een analyse door Anne-Cécile Robert van Le Monde diplomatique.
Vooral West-Afrika werd de voorbije jaren geteisterd door een schier onophoudelijke reeks van militaire staatsgrepen waarbij democratisch verkozen regeringen de plaats moesten ruimen voor junta’s: Mali, Guinee-Conakry, Burkina Faso, Soedan en op 26 juli nog in Niger. Thalif Deen, senior editor bij IPS en een expert inzake de VN, schreef er een artikel over. Hij vindt dat de VN zou moeten verhinderen dat militaire leiders het woord nemen tijdens de jaarlijkse plenaire zitting van de Algemene Vergadering in New York.
De nationale legers van West-Afrikaanse landen werden al regelmatig bekritiseerd voor de grove misbruiken die ze vaak begingen in de strijd tegen het terrorisme. Met de komst van militairen aan het hoofd van Burkina Faso, Mali en Tsjaad zal de situatie op het terrein nog verergeren, vreest Marc-Antoine Pérouse de Montclos. De puinhoop wordt groter.
Er is zeker geen reden om te vervallen in doemdenken en Afro-pessimisme, maar niemand kan er nog naast kijken dat enkele landen in West-Afrika de voorbije maanden in een zeer penibele situatie zijn terechtgekomen. Vooral in Mali en Burkina Faso wordt de toestand stilaan dramatisch. Maar ook dichterbij, in Tunesië, gaat het van kwaad naar erger, het land balanceert op de rand van het staatsbankroet. Een kort overzicht.
In 2022 ging de focus van de wereld vooral naar de oorlog in Oekraïne, maar ondertussen glijdt de Sahel, en bij uitbreiding heel West-Afrika, in snel tempo af in chaos en gewapend conflict. Al te gemakkelijk wordt daarbij verwezen naar de rol van jihadistische gewapende groepen, al dan niet verbonden met wat nog overblijft van IS of al-Qaeda.
Het gaat echt niet goed met West-Afrika: na Mali (24 mei 2021 én eerder al op 18 augustus 2020) en Guinee-Conakry (5 september 2021) is er nu weer een staatsgreep gepleegd in Burkina Faso. Na een uiterst verwarde situatie in de loop van maandag 24 januari kondigden militairen ‘s avonds op televisie aan dat ze per direct president Kaboré hadden afgezet, de grondwet opgeschort en het parlement ontbonden om het land ‘van de ondergang te redden’.
Een poging tot analyse.
