Diverse leraarskamer

Ik werk sinds juli bij Orbit vzw als projectcoördinator ‘Diverse leraarskamer’. Diversiteit is een onderwerp dat ik altijd al boeiend heb gevonden zeker als het op onderwijs aankomt. Als persoon, die zelf de lerarenopleiding heeft doorlopen, heb ik gemerkt dat er weinig mensen met een migratieachtergrond in de opleiding zitten. En ik heb mij altijd afgevraagd: waarom?

Waarom zijn er weinig mensen met een migratieachtergrond in de lerarenopleiding?

Nog voor ik bij Orbit werkte, heb ik mij deze vraag gesteld en ben ik ook hiermee aan de slag gegaan. Na het ondervragen van enkele mensen bleek dat status en ouders daarin een rol speelden.

Velen zeggen dat ze niet kiezen voor het beroep van leraar omdat hun ouders hen vaak in een andere richting duwen: dokter, advocaat, ingenieur enzovoort. We kunnen het die ouders ook niet kwalijk nemen.

De ouders kwamen hier in België aan en moesten zien te overleven. Ze wisten hoe moeilijk overleven is.

Ze wilden daarom hun kinderen betere kansen geven. Daarom denken sommige ouders dat bepaalde beroepen beter zijn dan andere omdat die zogezegd meer geld opleveren.

Dit project heeft mij ook de mogelijkheid gegeven om mij te verdiepen in het onderwerp. Racisme heeft een invloed op de studenten. Opmerkingen die niet slecht bedoeld zijn, maar die eigenlijk racistisch van aard zijn, kunnen de motivatie van studenten in de lerarenopleiding afbreken.

Opgroeien in een omgeving waar het lerarenberoep (zowel op school als thuis) niet wordt gepromoot, kan ook een verklaring zijn voor waarom mensen met een migratieachtergrond niet kiezen voor het beroep van leraar. Slechte ervaringen met leerkrachten tijdens de schoolloopbaan zijn mogelijk ook een oorzaak.

Zelfvertrouwen is ook een belangrijk gegeven. Jongeren die minder stevig in hun schoenen staan, en die het gevoel hebben dat ze het Nederlands niet voldoende beheersen, hebben vaak de indruk dat ze niet goed genoeg zullen zijn voor de job.

Een tekort aan rolmodellen is ook een van de redenen waarom er zo weinig mensen met migratieachtergrond in het lerarenkorps terechtkomen. Naast de slechte ervaringen op school, hebben ze geen leerkrachten gehad waarmee ze zich kunnen identificeren.

Er is bijvoorbeeld een hoofddoekenverbod in veel scholen. Dit heeft als effect dat veel jonge moslimvrouwen die leraar willen worden, uiteindelijk toch niet voor de job kiezen omdat ze niet mogen lesgeven mét hun hoofddoek.

Er zijn nog andere redenen die ervoor zorgen dat jongeren met een migratieachtergrond niet kiezen voor de lerarenopleiding. Vaak zijn het dezelfde redenen als die ervoor zorgen dat jongeren in het algemeen niet kiezen voor de lerarenopleiding. Ik zou nog andere redenen kunnen opnoemen, maar dan krijgen we een hele lange lijst.

Wat ook belangrijk is om te bespreken, is waarom een divers lerarenkorps nodig is.

Waarom is een divers lerarenkorps nodig?

Een divers lerarenkorps breekt met het stereotiepe beeld dat mensen met een migratieachtergrond geen leerkracht zouden kunnen zijn.

Er zijn ook studies in de VS die hebben aangetoond dat jongeren die een leerkracht hebben van dezelfde etnische achtergrond beter presteren en dat dit ook voor minder schooluitval zorgt.

Hiermee wil ik zeker niet beweren dat alle nationaliteiten aanwezig moeten zijn in scholen of dat een leerkracht vooraan hebben, die op u lijkt, zal zorgen voor identificatie, maar leerlingen identificeren zich wel. Dat is een feit.

Men vraagt aan leerkrachten dat ze de leefwereld van leerlingen moeten integreren in de lessen. Het probleem is dat men niet altijd voeling heeft met die leefwereld. Want het gaat immers over veel meer dan welke games, series en andere zaken leerlingen interesseren.

Het gaat ook over cultuur, wat ze in hun dagelijks leven ervaren. Een diverse leraarskamer betekent ook verschillende profielen en dus meer kans om mensen te hebben die beter kunnen linken met de leerlingen. Dit betekent niet dat leerkrachten van kleur alle problemen rond de leefwereld van leerlingen moeten oplossen. Dit is en blijft de taak van elke leerkracht.

Wat moeten we uit dit verhaal leren?

Wat we hier zeker uit kunnen leren, is dat leerkrachten van verschillende achtergronden broodnodig zijn omwille van de redenen die we hierboven hebben vermeld. We moeten de job van leraar herwaarderen als we jongeren (met een migratieachtergrond of niet) willen motiveren om leraar te worden.

Wat we ook zien, is dat er een signaal moet worden gestuurd naar beleidsmakers, namelijk dat er veel jongeren zijn die deze job graag willen doen, maar niet kunnen of willen omdat ze van bij het begin denken dat de job niks is voor hen of omdat ze er geen toekomst in zien, omwille van verschillende redenen.

Het is ook belangrijk om te vermelden dat het lerarenkorps diverser maken, niet enkel gaat over mensen van verschillende achtergronden in de leraarskamer krijgen. Het is niet de bedoeling om gewoon wat ‘kleur’ te brengen in het lerarenkorps, het is vooral de bedoeling om de talenten te benutten die in de leraarskamer aanwezig zijn. Een divers team zal ook zorgen voor een diversiteit aan talenten.

Joël-François Ndombe

Indien u interesse heeft in het project ‘Diverse leraarskamer’ stuur een mail naar joel@orbitvzw.be of ga naar https://www.orbitvzw.be/diverse-leraarskamer/