Redactioneel
Niet luisteren kan ontwrichten
De rode draad in deze eerste nieuwsbrief van 2022 is de vaststelling dat niet luisteren, d.w.z. geen gehoor geven, ontwrichtend kan werken. In het kleine en in het grote. Laten we met ‘het grote’ beginnen.
In Burkina Faso kan blijkbaar alleen een staatsgreep (op 24 januari) – de zoveelste in West-Afrika – weer ‘orde op zaken stellen’. Dat soort ‘orde’ is waarschijnlijk niet de orde waar de burgers naar verlangden.
Jan Van Criekinge vraagt zich af tot wie burgers zich kunnen richten wanneer de zo geheten democratische staat totaal afwezig is, infrastructuur, gezondheidszorg, onderwijs en degelijk beleid ontbreken en als ze bovendien met lede ogen zien hoe ze door jihadisten worden geterroriseerd.
In India wordt er weliswaar geen coup gepleegd, maar ook daar hebben burgers niet het gevoel dat er naar hen geluisterd wordt. Ook daar wordt er centralistisch en centraliserend opgetreden terwijl de noden vooral op het niveau van de deelstaten zouden moeten worden aangepakt.
De manier waarop Delhi het hoger onderwijs wil hervormen is daar volgens Bernard D’Sami een voorbeeld van. Men strijdt voor participatie, tegen een dominante (nationalistische) ideologie. Jean Drèze schetst de gigantische ongelijkheid.
In alle werelddelen blijkt het grootste struikelblok voor de aanpak van de klimaatcrisis het uitblijven van klimaatrechtvaardigheid. De nodige investeringen en de kosten van de effecten om zich aan de transitie aan te passen, moeten immers eerlijk worden verdeeld.
De lasten mogen niet disproportioneel op de zwakste schouders worden gelegd. Die zwakste schouders laten dat ook horen en eisen om betrokken te worden in de beslissingen. Koen Stuyck toont het aan met voorbeelden uit Portugal, Botswana, Zambia…
Bij ons zijn het o.a. de boeren die mede slachtoffer zijn van een ontwrichtend landbouwmodel en nu de rekening krijgen van een exponentieel gegroeide veestapel die ons allen opzadelt met een stikstofprobleem, d.w.z. met mest. Ook zij moeten worden gehoord, vindt Luc Vankrunkelsven.
Luisteren moet ook gebeuren ‘in het kleine’. Bijvoorbeeld als het gaat over het lerarentekort en over hoe jongeren kijken naar het beroep van leraar. Joël Ndombe, zelf leraar, wil een positief beeld schetsen van het beroep dat volgens hem veel meer erkenning mag krijgen. “Een leraar heeft de toekomst van een land in handen”, vindt hij. Maar dan is het ook nodig om naar de noodkreten van leraren en leerlingen te luisteren.
Luisteren kan onthullen en verbinden.
Anna Van Malder – voor het eerst actief in onze nieuwsbrief – woont in Freetown in Sierra Leone, dat al twintig jaar haar nieuwe thuisland is. Toch blijft ze een ‘immigrant’, zo wordt haar gezegd. Ze stuit met regelmaat op de cultuurverschillen en op het leren leven met minder verwachtingen.
De nood aan een goed gesprek is groot, maar een gesprek wordt er ‘anders’ gevoerd. Hoe dan ook blijkt het ‘immigrant zijn’ voor haar paradoxaal genoeg steeds een ‘thuiskomen’.
Verbindend is ook de film ‘Sous la douche, le ciel’. Hij toont weliswaar de traagheid van het overheidsapparaat, van argwanende investeerders en geldschieters, maar ook de inzet van burgers die de samenleving in Brussel langzaam en hoopgevend veranderen.
Datzelfde gevoel heb je ook bij het lezen van dialogische ‘Bespiegelingen van een schuldige toeschouwer’ van Thomas Merton, of bij de optimistische visie van Rebecca Solnit in haar boek ‘Wiens verhaal is dit?.
Over haar schrijft Paul Verhaeghe: “Solnit toont hoe we niet beseffen welke ingrijpende positieve wijzigingen er op korte tijd plaatsgegrepen hebben, bijvoorbeeld op het vlak van onderwijs en vrouwenrechten; hoe de geesten aan het kantelen geslagen zijn inzake klimaat, kapitalisme en natuur”. Haar besef is: “De wereld waarin ik geboren werd, bestaat niet meer”.
Daarbij aansluitend vragen we aandacht voor een ‘dekoloniseringskalender’ die uitgebracht werd door verschillende organisaties. Ze nodigen uit tot een ‘mentale dekolonisering’ en tot het veranderen van onze individuele en collectieve denkpatronen.
Neem je (vrije) tijd, lees, en schrijf je in voor het al-‘Arabi-congres van zaterdag 12 maart in Leuven, mocht je dat nog niet gedaan hebben! Van harte welkom.
De CIMIC-redactieploeg,
Marc Colpaert
Jan Van Criekinge
Luc Vankrunkelsven
Pascal Blancquaert
Joël Ndombe
Liana Tolonge Tshatshi
Koen Stuyck
Greet Callaerts
Bernard D‘Sami
Ziehier het overzicht van berichten van januari 2022
