Breng de solidariteit terug!

Ik neem jullie even mee naar vrijdag 30 oktober. Voor leerlingen uit het lager en secundair onderwijs begint hun welverdiende herfstvakantie, studenten uit het hoger onderwijs zitten op dat moment in de helft van hun eerste semester. In de late namiddag lekken enkele nieuwe coronamaatregelen van het Overlegcomité uit. In de lagere en middelbare scholen wordt de herfstvakantie met een week verlengd; voor het volwassenenonderwijs, hogescholen en universiteiten geldt vanaf nu code rood. Hoewel dit te verwachten was, komt de omschakeling naar volledig afstandsonderwijs voor studenten toch hard aan.

Die avond heb ik ook nog een (voorlopig laatste) orkestrepetitie (gezien de epidemiologisch slechte situatie schakelt ook de muziekacademie over op code rood, waardoor groepsrepetities uiteraard niet meer mogelijk zijn).

Ik kijk toevallig nog even op Facebook. Tussen de verschillende memes verschijnt er ineens een bericht van Het Laatste Nieuws, waarin de nieuwe coronamaatregelen bekend worden gemaakt. Meestal besteed ik geen aandacht aan de commentarenonder de Facebookberichten van Het Laatste Nieuws. Ze staan er immers om bekend zeer giftig en venijnig te zijn. Ook nu is dat niet anders. Een vrouw schrijft dat de jongeren de overschakeling naar code rood aan zichzelf te danken hebben, want het zijn zij die zich niet aan de regels houden. Hierop reageert een studente dat totaal niet alle jongeren de regels aan hun laars lappen, de meerderheid gedraagt zich zoals het moet, en dat de dame die de vorige reactie plaatste beter haar muil zou houden. De venijnige reacties die hierna nog volgen zijn talloos.

Voor alle duidelijkheid, dit wordt geen zoveelste open brief of een veralgemenende aanval op een of andere sociale categorie, met als verwijt dat ze zich niet aan de regels houden, noch wordt dit een persoonlijke aanval op minister van Onderwijs, Ben Weyts (N-VA). Hoewel ik niet altijd akkoord ga met zijn beslissingen, verdient ook hij uiteraard een minimum aan respect.

Wel zou ik graag, hoe cliché het ook klinkt, een oproep doen. Een oproep aan iedereen.

Breng de solidariteit terug! Als ik het heden vergelijk met de situatie in maart 2020, is er nu, naar mijn gevoel, veel minder samenhorigheid dan toen. Hoewel ik het (recente) verleden niet wil ‘romantiseren’, is dat gevoel van verbondenheid, in mijn ogen, nu toch minder aanwezig.

Tijdens de eerste lockdown die we thuis moesten doorbrengen, werden er verschillende initiatieven opgezet om ons vanuit ons kot met elkaar te verbinden. Zo werd er elke avond geapplaudisseerd voor alle medewerkers uit de zorgsector. Dit had niet alleen een symbolische waarde, maar bracht mensen ook (op een veilige afstand) samen: op dat moment zagen we bijvoorbeeld onze buren terug, met wie we dan eventjes contact hadden.

Onder jongeren werd massaal de app Houseparty gedownload. Hiermee kon je je vrienden uitnodigen om samen in een chatroom te babbelen en spelletjes te spelen. Op sociale media boden mensen aan om boodschappen te doen voor anderen die tot een risicogroep behoorden. Voor de jongsten onder ons, maar ook alle anderen, werd een ‘berenjacht’ georganiseerd: velen plaatsten een knuffelbeer voor hun raam, die dan ‘ontdekt’ kon worden door kinderen op hun wandeltocht. Op sociale media verschenen hartverwarmende berichten …

Hoewel veel van deze initiatieven zijn blijven bestaan, is er ook een groot deel een stille dood gestorven. Zo wordt er niet meer massaal geapplaudisseerd voor de zorg en zijn hartverwarmende berichten op sociale media vervangen door giftige reacties onder HLN-artikels.

De campagne 1 ploeg – 11 miljoen, opgezet door de federale overheid, werd dan weer onderwerp van een politiek debat (volgens bepaalde politici zou ze immers te belgicistisch zijn). Uiteraard valt het wegvallen van deze solidaire initiatieven rationeel te verklaren: mensen zijn het ploeteren van de ene lockdown naar de andere beu, en in tegenstelling tot in maart (toen iedereen verplicht thuis moest blijven) is de meerderheid van de bevolking nu terug aan het werk. Dat zorgt ervoor dat men minder of geen tijd en/of energie heeft voor zulke initiatieven.

Daarnaast zou het ook fout zijn om te stellen dat tijdens de eerste lockdown alles ‘beter’ was. Zorgmedewerkers en werknemers uit andere essentiële sectoren werden zonder het juiste beschermingsmateriaal naar de frontlinie gestuurd, leerlingen die geen toegang hadden tot een computer met een goede internetverbinding vielen (en vallen nog) uit de boot bij het afstandsonderwijs,…

Uiteraard is het niet zo dat dit gecompenseerd werd door een sfeer van solidariteit en verbondenheid, maar het krikte wel onze algemene gemoedstoestand op.

Dat mensen zich minder engageren in solidariteitsacties is op zich geen probleem. Wat me dwarszit, is de negatieve toon die steeds vaker gehanteerd wordt in (op) de (sociale) media.

Warme initiatieven bestaan nog wel, maar blijven me minder bij dan de negatieve vingerwijzingen naar jongeren, virologen, politici, … We zitten nog steeds met z’n allen in dezelfde situatie.

Aristoteles verwoordde het zo: “De mens is van nature een sociaal wezen, hij is niet gemaakt om alleen te leven”. We zijn, zeker in tijden van crisis, op elkaar aangewezen, dus laat ons naar elkaar toegroeien in plaats van elkaar zwart te maken, hoe cliché het ook klinkt. In plaats van elkaar neer te sabelen in commentaren onder nieuwsartikels, moeten we er zijn voor elkaar. Ieder op zijn eigen manier.

Hoewel we de realiteit niet of slechts tot op een bepaalde hoogte kunnen veranderen, hebben we wel vat op de manier waarop we met deze realiteit omgaan. Samen komen we hierdoor. Je zou deze tekst en deze oproep kunnen bestempelen als jonge naïviteit, maar ik vind het in ieder geval het proberen waard! We hebben niks te verliezen, enkel alles te winnen!

Ruben De La Cruz

Ruben De La Cruz is eerstejaarsstudent politieke wetenschappen aan de UGent.