Redactioneel
De maand mei is geen vredevolle of vrome ‘meimaand’ geworden. Israëli’s en Palestijnen werden geconfronteerd met de hevigste beschietingen sinds de Gaza-oorlog van 2014. Honderden raketten werden afgevuurd op Israël. Israël voerde op zijn beurt luchtaanvallen uit op Gaza. Het werd bovendien ook erg onrustig in de verschillende Israëlische steden met Arabische bewoners.
Er is – zo horen we – nu volledig gebrek aan enig perspectief. Maar dat zegden we ook al twintig jaar geleden, toen men in 2002 begon met de bouw van een metershoge muur rond (en in) het Palestijns gebied.
We vroegen aan Helena ter Ellen, die nu in Colombia actief is in het moeilijke verzoeningsproces, maar destijds voor United Civilians for Peace (UCP) in Ramallah vertoefde, hoe de huidige ontwikkelingen op haar inwerken.
Onze vraag roept bij haar de herinneringen op aan het drie weken durende beleg van Ramallah in april 2002. Herinneringen laat je nooit achter en ze trotseren tijd en ruimte. Herinneringen trekken sporen van waarheid waartegen geen politieke agenda is opgewassen. Maar ook verbeelding blijft in existentiële crisissen ‘buiten schot’.
Dat blijkt ook uit het interview van Wim Schrever met (Low Impact Man) Steven Vromman, de auteur van ‘Amor Mundi’. Vromman verbeeldt zich een toekomst op grond van wetenschappelijke prognoses, maar ruimt ook plaats voor het verlangen naar zin en betekenis. Activisme alleen zal geen heil brengen of de ‘mindset’ veranderen, er zal heel veel verbeelding en hoop nodig zijn.
Koen Stuyck sluit daar met zijn essay over Natuurbescherming en geloof naadloos bij aan. Een spirituele dimensie zoals verwoord door zovele wijsheidstradities is altijd al een noodzakelijke aanvulling of ondersteuning geweest voor ‘actie’ in onzekere tijden.
Angst voor onzekerheid en transitie is trouwens geen goede leidsman, zegt Réginald Moreels, wiens opiniestuk we mogen overnemen. Het constant benoemen en verduidelijken van wat op het eerste gezicht abstract en veraf lijkt, kan helpen om een nieuwe vorm van zekerheid te scheppen.
Luc Vankrunkelsven doet dat op een ethische en fijne no-nonsense-manier. Niemand hoeft zich persoonlijk geviseerd te voelen, maar denken vanuit een algemeen planetair belang helpt om op microvlak platgetreden paden te verlaten. Het neoliberaal model is zo een pad. Het is mogelijk – aldus Vromman – dat er na corona een tijd komt van ‘wraak-vliegen’, ‘wraak-shoppen’, en ‘wraak-feesten’, maar dat zal geen aarde aan de dijk brengen.
Wat we nodig hebben, is ‘de moed om mens te zijn’, schreef Hans Achterhuis ooit in zijn boek over Camus in 1969. “De mens kan zichzelf alleen maar verwerkelijken door er te zijn voor anderen. Iemand die alleen voor zichzelf leeft, wordt in de gevangenis van het eigen ik teruggeworpen.” Deliberatieve democratie, burgerparticipatie op alle niveaus is geen vage droom, maar blijkbaar nog maar net uit de startblokken.
De uitslagen van de deelstaatverkiezingen in India wijzen in die richting. Er is wel degelijk een ander en democratisch India mogelijk. De sensibiliseringsacties en het concreet verzet tegen de ‘megapattatenfabriek’ in het Waalse Frameries om frieten te exporteren naar Brazilië getuigen er ook van. Er is een andere economische filosofie noodzakelijk én mogelijk.
Misschien kunnen we weer Hans Küngs droom van een ‘Projekt Welt-Ethos’ opdissen en vragen aan de ‘inheemsen’ hoe zij zich dat ‘ethos’ – rekening houdend met de natuur en de biodiversiteit – voorstellen.
Gangmaker Hans Küng stierf op 93-jarige leeftijd op 8 april 2021. Het is het moment om intergenerationeel te denken en zijn werk ‘to make the world a better place’ met een volgende generatie verder te zetten.
Willeke Van Herreweghe vat aan de hand van Sinan Çankaya’s ‘Mijn ontelbare identiteiten’ samen hoe dat ook inhoudt dat we niet meer stroef identitair omgaan met onszelf en met onze medemensen.
Het redactieteam,
Marc Colpaert
Jan Van Criekinge
Luc Vankrunkelsven
Pascal Blancquaert
Joël Ndombe
Liana Tolonge Tshatshi
Koen Stuyck
Bernard D‘Sami
