Mét de natuur leven en werken
IUCN-wereldcongres in Marseille
Op uitnodiging van een Braziliaanse NGO ISPN (Instituto Sociedade População Natureza) stond Wervel met een gezamenlijke Cerrado-stand op het congres van IUCN (International Union for Conservation of Nature), begin september in Marseille.
IUCN was in het verleden voor NGO’s en sociale bewegingen bij de ‘bad guys’, de strenge ‘conversationists’: natuurparken oprichten en geen mensen meer toelaten. Gelukkig is de visie in de loop der jaren geëvolueerd. Ja, heel kwetsbare gebieden moeten we beschermen. Dan kan het zinvol zijn om mensen buiten te houden, zoals wij in het broedseizoen liever niemand in een natuurreservaat hebben.
Maar wat bijvoorbeeld de Braziliaanse Amazone en de Cerrado betreft: de inheemse volkeren en traditionele gemeenschappen zijn de beste behoeders van de ecosystemen. Zij leven en werken niet tegen, maar mét de natuur.
Daarom is het zo dramatisch dat de Braziliaanse regering nu de reservas van inheemse volkeren wil binnenbreken voor mijnbouw en allerlei andere vormen van ontginning. Dat is niet alleen een ramp voor deze volkeren, maar ook voor het klimaat, de biodiversiteit en heel de mensheid.
Greenwashing?
Ik hoor deze dagen niet alleen spreken over natuurbehoud, maar ook over sociale rechtvaardigheid, herverdeling, mensenrechten.
Het congres komt in de buurt van de ‘integrale ecologie’ van paus Franciscus in zijn ecologische encycliek ‘Laudato si’. Tussen de vele stands en sessies vind je dan ook ‘Église verte’, een Franse zusterorganisatie van onze Vlaamse Ecokerk. De katholieke klimaatbeweging heeft zich zelfs onlangs omgedoopt in Laudato si’ Movement.
Onze stand staat pal tegenover de conferentieruimte van Capitals Coalition en wat verder CFA (Conservation Finance Alliance). Daar mijn collega Wervel-vrijwilliger, Louise Amand, werkt voor die Capitals Coalition, ben ik wel benieuwd en neem aan enkele sessies deel. Ik moet oppassen dat ik niet meteen mijn stekels opsteek, want het gaat om bedrijven en multinationals die klimaatwerk, natuur en biodiversiteit willen integreren. Greenwashing komt dus vlug om de hoek kijken, als je achterdochtig op een NGO-stoel zit. Het woord ‘kapitalisme’ hoor ik dan ook niet meteen vallen.
In één sessie spreekt een topvrouw van Danone. Ze stelt dat het voedselsysteem 30 procent van de CO2-uitstoot oplevert, dat de landbouw 70 procent van het beschikbare zoete water opgebruikt en voor 80 procent verantwoordelijk is voor de ontbossing. Daarom is het hoogdringend voor: ‘Transforming the food system’ (ja, alles is hier in het Engels!).
Er is onnoemlijk veel natuurvernietiging, klimaatverandering en ongelijkheid met dit economisch systeem. Daarom moeten dringend de criteria voor succes veranderd worden, de conversatie moet veranderen, de regels en het systeem. We moeten met zijn allen naar een ‘regeneratieve landbouw’ klinkt hier regelmatig op het congres.
‘Capitals coalition’ staat voor ‘natuurlijk kapitaal, sociaal kapitaal (netwerking), menselijk kapitaal (kennis) en uiteindelijk het geproduceerde kapitaal’.
Een vertegenwoordiger van het Nederlandse ministerie van Landbouw zit ook in het panel. Het woord ‘soja’ valt niet, al is Nederland de op een na grootste afnemer van overzeese soja, na China. Achteraf, als ik hem aanspreek, ziet hij het probleem wel degelijk, ook van de zogenaamd ‘duurzame soja’.
Commonland en gecombineerde landschappen
In de tweede sessie komt o.a. Willem Ferwerda van Commonland spreken. Het interessante is dat zij met zoveel mogelijk betrokkenen werken rond verbetering/verandering van landschappen. Tussen de natuurlijke zone en de economische zone proberen ze te gaan naar een ‘gecombineerde zone’. Geen scheiding, maar verweving, waar ook Wervel al 32 jaar voor staat. Op hun website vind je meer uitleg.
Als tijdens deze sessie de ‘United Nations Food System Summit 2021’ (23 september in New York en virtueel) ter sprake komt, dan gaan toch wel mijn stekels omhoog. Zoals zo dikwijls worden NGO’s en sociale bewegingen weggeduwd en worden hun stoelen ingenomen door de dominante voedingsindustrie en de internationale agrobusiness.
Nochtans kreeg het de welluidende naam: “The Peoples’ Summit’.
Ondertussen is Capitals Coalition in zeven landen met interessante projecten bezig, o.a. Liv Up in Brazilië. Laat ze maar rustig verder doen, maar Wervel en co blijven best kritisch bij deze op het eerste gezicht positieve ontwikkelingen.
Wervel en vele bewegingen wereldwijd staan voor agro-ecologie, biodiversiteit en agro-biodiversiteit als weg tot verandering. Regeneratieve landbouw, ja!
Wat het IUCN-congres betreft: het meeste kan je volgen via https://www.facebook.com/iucn.org/
Luc Vankrunkelsven
