Laudato sí
Internationaal werd in mei de Laudato sí-week georganiseerd, met tal van interessante activiteiten. De historische, ecologische encycliek van paus Franciscus is een grote stap vooruit voor de zorg voor de planeet aarde en blijft na 7 jaar wereldwijd inspireren, ook in Brazilië.
Assentamento
Ik verblijf in Porto Alegre (nvdr: hoofdstad van de meest zuidelijke deelstaat Rio Grande do Sul) voor een debat en een bezoek aan geteisterde boeren van de assentamento (herverdeelde grond) Nova Santa Rita. De boeren produceren vooral agro-ecologische groenten voor de grootstad Porto Alegre.
Ze dreigen echter hun certificaat te verliezen, daar op hun groenten gif terecht komt van hun ‘buur’, een fazendeiro (grootgrondbezitter) met conventionele rijstproductie. Hij laat zijn immense gebied overvliegen met sproeivliegtuigjes. Dat gebeurt onder wisselende weersomstandigheden. Als er wind staat, vliegt ook veel gif over de groenten van de assentamento.
De boerengemeenschap heeft ook de enige gecertificeerde biologische zaadproductie van Rio Grande do Sul. Ook die dreigt ten onder te gaan door de contaminatie. Zelfs conventionele boeren in de buurt, die zelf sproeien, hebben problemen om bijvoorbeeld tomaten te telen.
Sinds 2020 proberen ze dit juridisch aan te kaarten, want ze hebben steeds minder inkomen en vele gezinnen trekken weg. Ze kunnen dit niet langer aan.
Zoals meestal in Brazilië is de macht van de fazendeiro groter dan die van de kleinschalige, ecologische landbouw.
Al wat hij doet, is illegaal, maar zijn lange arm werkt tot bij het gerecht en andere instanties. Als reactie op hun aanklacht, stuurt hij zelfs een taxi-vliegtuig op hen af om gif over de huizen uit te strooien.
De kinderen die op dat moment buiten speelden, worden geplaagd door huiduitslag en jeuk. Er wordt nog weinig gecontroleerd en beboet in Brazilië. Vele instanties van controle en inspectie zijn afgebouwd.
Ook om de groenten te laten onderzoeken, moeten ze soms maanden wachten op de uitslag. De fazendeiro deed gelijkaardige criminele feiten in deelstaat Santa Catarina, maar werd er nooit voor vervolgd. Ook de watervoorziening van hoofdstad Porto Alegre wordt nu al door zijn gif bedreigd.
Hypocrisie van Europa
We zijn op bezoek met enkele professoren. De universiteiten hebben hier meestal een traditie van verbonden te werken met sociale bewegingen. Ook hier duikt nu een probleem op ‘dankzij’ de regering-Bolsonaro.
Vroeger werd de rector van de universiteit verkozen. Nu wordt die van buitenaf opgelegd. De verkiezing en voordacht van kandidaten wordt genegeerd. Dat brengt natuurlijk heel wat interne spanningen mee, zodat er minder energie overblijft om politiek betrokken te zijn.
We hebben een rondetafelgesprek. Prof. Larissa Mies Bombardi met haar ‘Atlas van de pesticiden’ wordt ter sprake gebracht. Vanwege haar werk kreeg ze doodsbedreigingen en vluchtte ze in april 2021 van São Paulo naar Brussel. Ze blijft nog heel actief.
Zo werd hier onlangs een artikel gepubliceerd naar aanleiding van een studie die ze deed voor Friends of the Earth Europe. Titel: ‘Elke twee dagen sterft een Braziliaan door het gifgebruik’.
Larissa heeft het over ‘moleculair kolonialisme’. In Europa wordt gif geproduceerd dat in de Europese Unie verboden is om in de landbouw te worden gebruikt. Het mag echter nog wel geproduceerd en geëxporteerd worden.
Van Europese hypocrisie gesproken, als je bedenkt dat de Europese Commissie het prima voorstel deed om tegen 2030 de helft minder pesticiden te gebruiken. Mooi wetsontwerp, maar ondertussen heeft de Braziliaanse regering anno 2021 499 nieuwe vergiften aanvaard.
Een ander voorbeeld van tweeslachtigheid: Europa is tegen de doodstraf, maar het gif dat in de Verenigde Staten bij executies wordt gebruikt, wordt wél in Europa geproduceerd…
‘s Avonds hebben we een interessant debat in de Federale Universiteit van Porto Alegre. Over de handelsovereenkomst tussen de Europese Unie en Mercosul. Zullen deze perverse, koloniale praktijken nog toenemen of verminderen?
Luc Vankrunkelsven
Porto Alegre, 23 mei 2022
Lees verder (inhoud november 2022
