De vurige debatten rond de stikstofproblematiek, de droogte, het biodiversiteitsverlies, de seizoensarbeid en de overmatige vleesproductie en -consumptie hebben landbouw weer helemaal op de maatschappelijke en politieke agenda gezet. De vraag dringt zich stilaan op of we in Vlaanderen en Europa effectief nog op een duurzame en economisch rendabele manier aan landbouw kunnen doen en hoe die landbouw dan vorm moet krijgen.
De vurige debatten rond de stikstofproblematiek, de droogte, het biodiversiteitsverlies, de seizoensarbeid en de overmatige vleesproductie en -consumptie hebben landbouw weer helemaal op de maatschappelijke en politieke agenda gezet. De vraag dringt zich stilaan op of we in Vlaanderen en Europa effectief nog op een duurzame en economisch rendabele manier aan landbouw kunnen doen en hoe die landbouw dan vorm moet krijgen.
De vurige debatten rond de stikstofproblematiek, de droogte, het biodiversiteitsverlies, de seizoensarbeid en de overmatige vleesproductie en -consumptie hebben landbouw weer helemaal op de maatschappelijke en politieke agenda gezet. De vraag dringt zich stilaan op of we in Vlaanderen en Europa effectief nog op een duurzame en economisch rendabele manier aan landbouw kunnen doen en hoe die landbouw dan vorm moet krijgen.
In een democratie is het recht om te stemmen een van de meest fundamentele en belangrijkste rechten die aan burgers worden toegekend.
Ondanks de beste inspanningen van regeringen om ervoor te zorgen dat stemmen toegankelijk is en eerlijk verloopt voor iedereen, zijn er nog steeds veel mensen die zich op een verkiezingsdag uitgesloten voelen van het stemproces.
Op zondag 8 januari 2023 bestormden in de Braziliaanse federale hoofdstad Brasília duizenden rechts-extremisten en aanhangers van voormalig president Jair Bolsonaro het parlementsgebouw, het presidentiële paleis en het hooggerechtshof. Zij richtten daarbij zware vernielingen aan en riepen het leger op om de net aangestelde president Lula da Silva ten val te brengen. De voormalige minister van Justitie, Anderson Torres, werd gearresteerd en de gouverneur van het federale district, Ibaneis Rocha, werd geschorst. De parallellen met wat gebeurde op 6 januari 2021 bij de bestorming van het Capitool in Washington DC door extremistische Trump-aanhangers zijn overduidelijk.
We vroegen aan prof. Neuri A. Alves, filosoof, onderzoeker en adviseur bij de vakbond Fetraf in Santa Catarina, om een persoonlijke analyse te maken van de gebeurtenissen.
In Brazilië moet je nogal eens wat soepelheid aan de dag leggen. Agenda’s veranderen dikwijls. Deze keer vanwege het slechte weer. Vandaag zouden we een bijzonder agroforestrybedrijf van een jongere bezoeken, maar daar het een hevige regendag is, vervalt dat de laatste minuut. Al maar goed, want ik heb hier alleen maar sandalen. Wel jammer, want in september 2019 wilden we het bedrijf al gaan bezoeken. Ook toen lukte het niet.
De laatste activiteit in São Paulo is een bijzondere. Een toespraak voor een geïnteresseerd publiek van daklozen. Midden onder een viaduct van de achtbaanse weg Avenida 23 de Maio, één van de drukste wegen in de miljoenenstad São Paulo, bevindt zich een originele werking gericht op mensen zonder dak boven hun hoofd. Anno 2021 waren er 31.884 daklozen in deze Braziliaanse metropool.
Internationaal werd in mei de Laudato sí-week georganiseerd, met tal van interessante activiteiten. De historische, ecologische encycliek van paus Franciscus is een grote stap vooruit voor de zorg voor de planeet aarde en blijft na 7 jaar wereldwijd inspireren, ook in Brazilië.
Met een bus om 6 uur ‘s ochtends naar Caxias do Sul. Daar wachten twee mensen van Fetraf, deelstaat Rio Grande do Sul, me op. We rijden door naar Ipê, een stadje in de bergen ten noorden van Porto Alegre.
Velen hadden verwacht dat Lula da Silva meteen in de eerste ronde van de verkiezingen in Brazilië, op zondag 2 oktober, tot president zou zijn verkozen. Hij haalde niet de verhoopte 50 procent en huidig president Jair Bolsonaro haalde meer dan 40 procent, veel meer dan de opiniepeilingen hadden voorspeld. Ondertussen is nu ook de tweede ronde op 30 oktober achter de rug en haalde Lula het nipt van Bolsonaro.
66 jaar mogen worden in Rio de Janeiro is een feest, zeker in de hoge buurt Santa Teresa. Meer dan 100 jaar lang bracht een Belgische tram de toeristen naar boven. Enkele jaren geleden gebeurde er een dodelijk ongeval. Sindsdien is er een nieuwe tram, maar volgens het oude concept.
Het was geen dag om als ‘ambassadeur’ van de Grootouders voor het Klimaat trots op te zijn. Na twee dagen Recife met een debatavond in een stadscentrum van MST, de beweging van landloze boeren, reis ik met een vliegtuig via Fortaleza naar Belo Horizonte. Duizend kilometer met een bus zie ik wel zitten, maar 2 à 3000 km is me wat te veel.
De busreis van Barreiras naar Salvador da Bahia loopt niet erg vlot. Plots stijgt er rook op aan de achterkant van de bus. We moeten onderbreken. Gelukkig zijn de Brazilianen soepel wat uren betreft. We komen met twee uur vertraging aan.
In de voormiddag: een interessant gesprek met studenten en professoren aan de universiteit van deelstaat Bahia; in de namiddag met de geografen van de Federale Universiteit in Salvador.
Drukke dagen met onverwacht een uitstap in het Nationaal Park Veadeiros. Begin mei een rijke ontmoeting met Fundação Mais Cerrado (‘Stichting Meer Cerrado’). Zij nodigden me prompt uit voor een unieke natuurwandeling.
Tien jaar geleden al werd ik met aandrang uitgenodigd om eens naar hét centrum van de permacultuur in Pirenópolis te gaan. Nu is het er eindelijk van gekomen, al ligt het indrukwekkende centrum IPEC door de pandemie al twee jaar stil.
De nachtrit van Pirenópolis naar Barreiras is niet simpel. Wegens de airconditioning is het bijzonder koud in de bus. Slapen is er deze keer niet echt bij. Tegen de ochtend bereiken we Bahia en vóór de stad Luís Eduardo Magalhães wordt de sojaramp weer zichtbaar. Het doet pijn aan de ogen.
Ik reis nu voor de 25ste keer naar Brazilië. Misschien de laatste keer? Wie weet hoe het leven verloopt?
Ik reis vooral per bus, maar voor extreem grote afstanden ook twee keer met een vliegtuig. Kwestie van mijn ecologische voetafdruk in het oog te houden. Heen- en terugreis over de oceaan zijn uiteraard ook per vliegtuig. Een maand meereizen met een sojaschip is mij nog niet gegeven.
In de ‘Oca do Sol’ hangen hier nu tussen de bomen vele spinnenwebben. Onze taak is wereldwijde webben weven. Daarom toch zo’n reis af en toe, want met internet alleen komen we er niet. En ja, het internet heeft al jaren evenveel uitstoot als de vliegtuigen wereldwijd. Niet dat ik het overvloedig gebruik van vliegtuigen ga verdedigen, maar met de vele toepassingen van internet (denk aan Spotify en Netflix) zijn we toch ook ver van huis.
Sinds haar ontstaan anno 1990 is Wervel begaan met het ‘overzeese sojadrama’. Met de zogenaamde ‘Groene Revolutie’ in de jaren 1960 begon de opgang van soja vanuit Santa Maria in de Braziliaanse deelstaat Rio Grande do Sul. Soja was de locomotief van die ‘revolutie’.
—
Een rode draad doorheen vele verhalen is wel de ‘geschiedenis van het veevoer’. Bij wijze van afsluiter geef ik een samenvatting van ideeën.
In Europa wordt veel over de Amazone gesproken als ‘de longen van onze aarde’. Vreemd, want het plankton in de oceanen is eigenlijk belangrijker dan de Amazone. Wie spreekt daar dan over?
De Vlaamse regering tilde het gevoelige stikstofdebat over de kerstvakantie. Ondertussen verschenen er de laatste weken heel wat interessante opinies over deze kwestie. Wat Luc Vankrunkelsven hierbij een beetje miste, was de historische duiding van hoe het zover is kunnen komen.
In de tweede helft van de 19de eeuw ontstond in Europa door goedkope import van tarwe uit de Verenigde Staten en het Russische rijk (vooral uit het huidige Oekraïne), een gigantische landbouwcrisis. Begin eenentwintigste eeuw dreigt Oekraïne van de 19de-eeuwse tarweschuur een 21ste-eeuwse sojaschuur te worden. Bovendien gaat het om dezelfde actoren als 150 jaar geleden, Cargill op kop.
+++
De EU wil de sojaproductie in Oost-Europa opvoeren, maar met illegaal genetisch gemanipuleerde (GGO) gewassen. Wie zal er voordeel bij halen?
Op het IUCN-congres in Marseille is er een houten tunnel met inscriptie: ‘Générations Nature’. Eerst dacht ik dat het om ‘Générations Future’ ging, maar beide gaan hand in hand. Zonder een niet te heet...
Er valt veel kritiek te geven op het reilen en zeilen van de rooms-katholieke kerk, maar er zijn soms toch ook interessante ontwikkelingen. Neem nu dit bericht: https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/nieuws/bevrijdingstheoloog-rutilio-grande-januari-zalig Rutilio Grande (1928-1977) was één van...
Er is al veel gezegd en geschreven over de rechts-populistische Braziliaanse president Jair Bolsonaro, over zijn misogynie, zijn klimaatontkenning, zijn ronduit contraproductieve houding tegenover de coronaramp die zich voltrekt in het reusachtige land enz....
