Cisarte in São Paulo, een mooie afsluiter
De laatste activiteit in São Paulo is een bijzondere. Een toespraak voor een geïnteresseerd publiek van daklozen. Midden onder een viaduct van de achtbaanse weg Avenida 23 de Maio, één van de drukste wegen in de miljoenenstad São Paulo, bevindt zich een originele werking gericht op mensen zonder dak boven hun hoofd. Anno 2021 waren er 31.884 daklozen in deze Braziliaanse metropool.
Cisarte wil niet aan liefdadigheid doen, maar de daklozen helpen hun leven opnieuw op de rails te krijgen. Het is een gemeenschap met een industriële keuken om weer te leren koken, mogelijkheden om apart te praten met een psycholoog of een andere hulpverlener, een tandartspraktijk, een kunstatelier, tweedehandskleren tegen een lage prijs, een bibliotheek, cinema, theater, workshops, werken rond mensenrechten, etc.
Het centrum is in de buurt van Liberdade (‘vrijheid’), de wijk waar vooral Japanners hun restaurants hebben. Vrijheid voor wie? Zowel in de Verenigde staten, als in Brazilië, maar ook in Europa heb je de ‘vrijheid’ om op straat te leven. In het veel kleinere Brussel zouden er wel 5.300 zijn.
De armsten trouwen me
Het heeft iets onwerkelijks: boven het geroezemoes van het drukke verkeer over de Cerrado spreken en over de verantwoordelijkheid van Europa. We draaien de film van Louise Amand ‘Pé na terra’ (‘Voeten op de grond’). Nadien ontspint zich een boeiend gesprek. Nochtans weten de meeste Brazilianen niets af van de Cerrado, maar hier is toch nogal wat kennis verzameld.
Ik ben nu al 32 jaar bezig met landbouw en voeding; 12 jaar met de Cerrado aan beide kanten van de oceaan…, maar deze ervaring brengt mij terug bij mijn eerste liefde: mijn burgerdienst bij een buurtwerk in Antwerpen. Ook de internationale Vierde Wereldbeweging wil niet zomaar de armen ‘helpen’, maar hen samenbrengen en een stem geven.
De armen nemen het woord. Graag wil ik hier even Julien Van Riet gedenken. Jarenlang animeerde hij Café zonder bier. Consequent vertrok hij in zijn werk altijd vanuit de armsten.
Aan het eind geven ze me nog mee dat morgen, op het moment dat ik naar Europa terugkeer, alle Braziliaanse organisaties, die met de daklozen begaan zijn, in São Paulo komen manifesteren.
Ze komen samen aan de kerk ‘Nossa Senhora do Rosário’ (O.L.V. van de Rozenkrans). Bijzonder symbolisch. In de slaventijd mochten de Afrikanen niet samen bidden met de blanken. Ze moesten, zowel in Salvador da Bahia als hier in São Paulo, apart samenkomen. Iedere ‘klasse’ had zijn kerk.
Bij de kerk in São Paulo staat ook een levensgroot beeld van een zwarte vrouw die de borst geeft. Ook dit is een sterk symbool: zwarte vrouwen gaven de borst, niet alleen aan hun eigen baby, maar ook aan de blanke kinderen van hun meesters.
Vanaf die vrouw, die voor het leven staat, vertrekt een mars langs verschillende geladen plekken in de stad. Jammer dat ik het moet missen.
Luc Vankrunkelsven
São Paulo, 2 juni 2022.
CISARTE, centro de inclusão social ajuda pessoas em situação de rua
https://www.youtube.com/watch?v=gqgqrMOZzX8
Als afsluiter van de deze Brazilië-reeks willen we nog graag de aandacht vestigen op volgende podcast.
Een eerste podcast van JNM (jeugdbond voor natuurstudie) over het thema ‘Sociaal Ecologische Rechtvaardigheid’, met o.a. een interview met Luc Vankrunkelsven (een ‘oude sok’ volgens JNM-gebruik, 50 jaar geleden stond hij immers aan de wieg van de Wielewaal Jongeren Zuiderkempen):
https://www.youtube.com/watch?v=borRp1N8CAw (52min44)
Lees verder (inhoud november 2022
