Hamas is niet alleen

Natalie Amiri (1978) is een Duits-Iraanse journaliste en leidde de ARD-studio in Teheran van 2015 tot 2020. In 2021 schreef ze de bestseller ‘Zwischen den Welten, von Macht und Ohnmacht im Iran’.

Op woensdag 18 oktober verscheen van haar een artikel in de Süddeutsche Zeitung waarin ze onder de titel Hamas ist nicht allein haar visie over de rol van Iran in de huidige crisis tussen Palestina en Israël te kennen gaf. We parafraseren Amiri’s analyse, die toch wel een noodzakelijke achtergrondcontext bezorgt om het huidige geopolitieke kluwen vollediger te kunnen plaatsen.

Een Iraanse vrouw had tijdens de protesten van vorig jaar in Iran op Instagram aan de journaliste de vraag gesteld wat er zou gebeuren als de bevolking het Iraanse regime zou kunnen omverwerpen.

Ze beeldde zich in dat ze dan in een ander land zou leven dat bevriend zou zijn met Israël. Dan zou zowel Israël als Saudi-Arabië minder wapens nodig hebben. Er zou geen oorlog in Jemen zijn. Irak zou zijn eigen politieke koers kunnen varen. Hezbollah en Hamas zouden geen financiële sponsors meer hebben.

Rusland zou geen drones en middellangeafstandsraketten meer geleverd krijgen die ze nu in de oorlog met Oekraïne inzetten. Poetin zou geen machtige bondgenoot in de regio meer hebben. Ook Assad zou een toeverlaat minder hebben. De gevangenissen waarin nu politieke gevangenen zitten, zouden leeg zijn. Men hoefde dan ook geen angst te hebben dat de ayatollahs een atoombom in handen kregen.

Er zou zich een nieuwe markt kunnen openen voor enorme investeringen. Voor Duitsland alleen al 20 miljard euro per jaar. Misschien was er dan ook nog een vrouw president geworden, die meteen Yad Vashem, het Holocaustmonument in West-Jeruzalem, zou bezoeken.

Een mooie droom, maar natuurlijk ziet de werkelijkheid er helemaal anders uit. Teheran heeft voor het geval dat Israël een grondoffensief tegen Gaza zou uitvoeren ‘een aardbeving’ aangekondigd. Hoe meer kinderen er in Gaza dus sterven, hoe beter voor Iran, omdat het dan makkelijker mensen kan mobiliseren voor de strijd tegen Israël. Zowel Hamas als Teheran heeft martelaren nodig.

Volgens Amiri gaat het zowel voor Hamas als voor de Islamitische Republiek helemaal niet om de bescherming van Palestijnse levens. Voor Iran gaat het alleen over het overleven van zijn politiek systeem. En om dat te verdedigen, heeft het regime een hele (sjiitische) verdedigingslinie uitgebouwd. Bij de inauguratie van president Ebrahim Raisi in 2021 zaten vertegenwoordigers van Hamas, Islamitische Jihad en Hezbollah op de eerste rij.

Ondanks de grote noden van de eigen bevolking geeft Iran meer dan een miljard dollar uit aan zijn islamistische vrienden. Volgens Amiri 750 miljoen dollar aan Hezbollah in Libanon, jaarlijks 350 miljoen aan Hamas, honderden miljoenen aan de Houthi’s in Jemen, tientallen miljoenen aan de milities in Irak en Syrië.

De journaliste noemt het de ‘as van het verzet’, die nu in staat van paraatheid verkeert. Teheran coördineert, minister van buitenlandse zaken Amirhossein Abdollahian is de vertegenwoordiger op het terrein. Na de Hamas-terreuraanval van 7 oktober bezocht hij meteen Syrië, Irak, Libanon en Doha (Qatar) om er met de chef van Hamas (Ismael Hanniyye) te spreken, die daar comfortabel woont. Abdollahian noemde de aanslag een ‘historische overwinning’.

Op de staatstelevisie – aldus Amiri – worden Iraniërs opgeroepen om zich op de lijst van vrijwilligers te zetten die tegen Israël ten strijde willen trekken.

Hassan Abbasi, een van de politieke kopstukken van Iran heeft op de staatstelevisie uitgelegd over welke wapens Hamas kon beschikken in zijn aanval tegen Israël. Volgens Amiri richtte hij zich daarbij ook rechtstreeks tot Israël en zei hij: “Het Iron Drome-rakettenafweersysteem, jullie klein Star Wars- project dat Tel Aviv en Haifa moest beschermen, werd het laatste jaar met 4.600 Fajr-raketten en met Gods hulp met volle kracht doorboord”. Daarna kondigde hij nieuwe langeafstandsraketten aan.

Zaterdag, na de aanval, was er groot feest op het Palestina-plein in Teheran. Sinds lang staat daar een digitale klok die voorspelt wanneer Israël van de kaart zal zijn geveegd. De klok geeft aan dat het nog 17 jaar zal duren tot Israël vernietigd is.

De feestvierders waren handlangers van het regime, milities, en met bussen aangevoerde staatsambtenaren. “De bevrijding is begonnen”, stond er op spandoeken te lezen. Amiri suggereert dat de spandoeken misschien al klaarlagen, want staatshoofd ayatollah Khamenei had al op 3 oktober laten weten: “Het zionistische regime sterft”.

Amiri wijst erop dat bij de stichting van de theocratische staat in 1979 het land omgeven was door soennitische vijanden. De Arabische wereld en het Westen stonden aan de kant van de Iraakse dictator Sadam Hussein toen hij in 1980 Iran aanviel.

Daar heeft Iran uit geleerd en nadien een enorm veiligheidssysteem uitgebouwd. Er kwam bijvoorbeeld een revolutionaire garde, de elite-eenheid van de strijdkrachten. Ze moet de staatsideologie steunen en elke mogelijke coup verhinderen.

Een medestichter van de garde, Mohsen Sazgara, ontvluchtte Iran in 2003 en zegt vandaag: “De garde is een veelkoppig monster geworden, dat tot doel heeft terrorisme in de regio op gang te brengen. Ze is medeverantwoordelijk voor de drugshandel, het rakettenprogramma, en de onderdrukking van de bevolking”.

De vernietiging van Israël en de verovering van Jeruzalem is het langetermijndoel van de garde en van de al-Quds-eenheid die wordt ingezet voor gevechten buiten de grenzen. Al-Quds betekent ‘de heilige’ en refereert aan de stad Jeruzalem.

Journaliste Amiri vestigt er ook de aandacht op dat men verder dan ooit verwijderd is van een nucleair akkoord, waarover al 20 jaar wordt onderhandeld. Intussen verrijkt het regime uranium tot meer dan 60 procent (in 2015 kwam men 3,75 procent overeen). Zeer moderne centrifuges worden al ingezet, hoewel dat volgens het akkoord verboden is.

De internationale controle heeft nagenoeg geen toegang tot documenten. Iran heeft bovendien momenteel genoeg uranium om de nodige wapens te fabriceren.

Ondanks dit alles is Duitsland de belangrijkste Europese handelspartner van Iran. De export naar Iran steeg met 12,7 procent in 2022, het jaar dat er 500 betogers werden gedood en 30.000 in de gevangenis belandden. Ironisch genoeg wordt Iran op 2 november 2023 de voorzitter van het Sociale Forum in de Mensenrechtenraad van de VN.

Intussen heeft de VS zes miljard ‘bevroren dollars’ vrijgegeven en overgemaakt naar rekeningen in Qatar op voorwaarde dat Qatar controleert dat het geld gebruikt zou woorden voor humanitaire doelen. Hetzelfde Qatar dat in de laatste jaren Hamas gesteund heeft met anderhalf miljard dollar.

Natalie Amiri besluit dat de onwetendheid van haar eigen land tragisch is omdat vele Iraanse mensen dit theocratisch regime afwijzen en voor democratie kiezen. Volgens haar kunnen we niet meer wegkijken, nu Gaza de ogen geopend heeft.

Marc Colpaert

Natalie Amiri, dochter van een Duitse moeder en een Iraanse vader, studeerde Oriëntalistiek en Islamwetenschap aan de Otto-Friedrich Universiteit in Bamberg, nadien ook in Teheran en Damascus. Sinds 2011 werkte ze voor de ARD-studio’s in Istanbul, Athene en Rome. In 2014 modereerde ze de ARD-Weltspiegel uit München en het BR-Europa-Magazine Euroblick. Vanaf 2015 leidde ze het ARD-bureau in Teheran. In 2020 werd ze door Buitenlandse Zaken uit veiligheidsoverwegingen afgeraden nog naar Iran te reizen. In 2022 werd ze journaliste van het jaar.

Het originele Duitse artikel verscheen in de Süddeutsche Zeitung (alleen voor abonnees beschikbaar): https://www.sueddeutsche.de/kultur/nahost-konflikt-hamas-islamische-republik-iran-einfluss-israel-natalie-amiri-1.6289167?reduced=true

Lees verder (inhoud oktober 2023)