Categorie: LITERATUUR

Hommage aan Valentin-Yves Mudimbe (1941-2025): dekolonisering van het denken over Afrika


De Congolese filosoof, schrijver, dichter, historicus, hoogleraar en criticus Valentin-Yves Mudimbe overleed op dinsdag 22 april 2025 in North Carolina (VS) op 83-jarige leeftijd. Zijn indrukwekkende oeuvre had een diepgaande impact op postkoloniale en Afrikaanse studies. Toch zal zijn naam maar bij weinig Belgen een belletje doen rinkelen. Kritisch denken, intellectuele nauwkeurigheid en het heruitvinden van kennis: een terugblik op de nalatenschap van een onderschat Afrikaans denker.
 


Schrijfster Dima Wannous over vreugde en waanzin: ‘De vrijheid overkwam ons als een storm. Maar hoe leeft men naast moordenaars?’


Dima Wannous (Damascus 1982) is een Syrische schrijfster en journaliste. Ze studeerde Franse literatuur aan de universiteit van Damascus en aan de Sorbonne in Parijs. Ze werkte ook in Beiroet waar ze schreef voor de kranten Al-Hayat en As-Safir en is vooral bekend door haar roman Al-Kha’ifun (The Frightened Ones; De opgejaagden, 2017), genomineerd in 2018 voor de Arabic Prize for Arabic Fiction. Sinds de oorlog in Syrië leeft ze in Londen.


 

Navid Kermani: “Wat ik leerde toen ik mijn vader waste”

Navid Kermani is voor mij geen onbekende schrijver. Ik ontmoette hem – fictief – voor het eerst in zijn boek ‘Ungläubiges Staunen, über das Christentum’, vertaald als ‘Goddelijke kunst’. Daarin vertelt hij in een hoofdstuk uitgebreid over zijn ontmoeting met Paolo D’all Oglio in Mar Musa. Nadien ontmoette ik in Cori (Italië) een compagnon de route van Paolo, zuster Frederike, die bevriend is met Navid Kermani en vol lof en respect over hem sprak. Zelf leerde ik Paolo (indirect) kennen door Barabara Mertens, met wie ik samen het ‘testament’ van Paolo, ‘Amoureux de l’Islam, croyant en Jésus’ vertaalde. Er is dus een merkwaardig spoor, een lijntje: Paolo, Navid, Frederike, Barbara, en mezelf.

Juri Andruchowytsch en zijn vlucht uit Egypte, een ‘Bildungsroman’

Juri Ihorowytsch Andruchowytsch, schrijver, dichter, essayist, werd in 1960 geboren in Stanislaw (Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek) dat sinds 1962 tot Ivano-Frankivsk werd omgedoopt. De stad veranderde in de loop der eeuwen voortdurend van naam, maar ook van eigenaar of bezetter. Tussen 1939 en 1945 werd het wel heel erg bont. Massaslachtingen volgden elkaar op en in 1943 was Stanislau (de Duitse naam) bovendien ook ‘Jodenvrij’ verklaard door de nazi’s. In 1944 werd de stad dan weer deel van de Oekraïense SSR tot in 1991.


 

Hoe de Krim-sonnetten van Adam Mickiewicz (1798-1855) Oost-Europa dichterbij brengen

Op de muur van de Haarlemmerweg 5a in de Nederlandse universiteitsstad Leiden staat een vreemde tekst geschilderd. De vorm doet veronderstellen dat het een gedicht is. De onderverdeling 4-4-3-3 en de eindrijmen verwijzen naar een sonnet. De auteur, Adam Mickiewicz, is voor de meesten onder ons een illustere onbekende van lang geleden – dat lezen we af aan de getallen 1798 en 1855, de geboorte- en sterftedatum. Leiden heeft sinds 1988 een stedenband met de Poolse stad Torún en werkte een ‘Poolse wandeling in Leiden’ uit die de wandelaar onder andere met het muurgedicht Bajdary confronteert.