Ieder zijn zwembad in de sojawoestijn
Ik reis nu voor de 25ste keer naar Brazilië. Misschien de laatste keer? Wie weet hoe het leven verloopt?
Ik reis vooral per bus, maar voor extreem grote afstanden ook twee keer met een vliegtuig. Kwestie van mijn ecologische voetafdruk in het oog te houden. Heen- en terugreis over de oceaan zijn uiteraard ook per vliegtuig. Een maand meereizen met een sojaschip is mij nog niet gegeven.
Zo landden we gisteren [zaterdag 30 april] in Brasília. Brasília, de droom van begin jaren 1960. Een droom waarin geen plaats was voor armoede en arme mensen. Dat blijkt ondertussen sterk veranderd. We scheren over arme wijken van de voorsteden en dan plots over een rijkere wijk met ieder huis zijn zwembad.
Ooit zag ik hetzelfde bij aankomst in Recife, in het droge Noordoosten. Wel bijzonder hier in de Cerrado, waar de watervoorziening jaar na jaar problematischer wordt, al heb je ondergronds een immense zee. O.a. de ‘Aquífero Guarani’ is zo één van de waterlagen, gevormd dankzij de grassen en struiken met hun diepe wortels en de bomen natuurlijk: doorsijpelen van water meer dan 45 miljoen jaar lang. De belangrijkste rivieren van Brazilië ontspringen hier in de buurt van Brasília. In de geteisterde Cerrado, het hart van Brazilië.
In Brasília neem ik een bus naar Oca do Sol, een centrum waar heel wat Cerrado-projecten gecoördineerd worden, o.a. over het beschermen van de bedreigde waterbronnen.
Onderweg zien we mensen aan de verkeerslichten bedelen, zoals we ook in Brussel gewoon zijn. Armoede is geglobaliseerd en de kloof tussen arm en rijk neemt toe, zeker na vier jaar presidentschap van Jair Messias Bolsonaro.
Bussen rijden af en aan, gevoed door ‘biodiesel’. Biodiesel heeft weinig met ‘bio’ te maken, maar komt voort uit de uitgestrekte, met gif bespoten sojavelden. Sojawoestijnen. Meestal met gif dat in Europa geproduceerd wordt: Bayer, BASF, Syngenta. Biodiesel is een bijproduct van soja (540 liter per hectare). Bijproduct, omdat soja in Brazilië op de eerste plaats geteeld wordt voor veevoer richting Europa en China.
Wie rijdt daar? Een fazendeiro met een 4×4 met achteraan twee vignetten, opgeluisterd met de beeltenis van Bolsonaro en de slogan ‘Brasil para os Brasileiros’ / ‘Brazilië voor de Brazilianen’. Ja, de extreemrechtse president wordt nog altijd gesteund door het leger, de agrobusiness en de evangelische kerken. Het zal dus spannend worden bij de verkiezingen in oktober 2022.
Oca do Sol is omgeven door twee evangelische families (die Bolsonaro steunen), een centrum van de candomblé en de umbanda (twee afroreligies die velen inspireren).
Omdat ik problemen heb met mijn stem rijdt mijn gastvrouw me naar een spiritueel centrum ‘Planeta verde’ (Groene planeet). Daar komen heel wat groepen samen op zoek naar harmonie, maar ze houden er ook sessies van biomagnetisme. Voor mij iets compleet nieuw. Het is blijkbaar bedacht door een Mexicaan om ziektes, bacteriën en virussen in je lijf op te sporen en om te genezen. Aan de hand van magneten. Heel bijzonder en openbarend.
Omdat Planeta verde nogal afgelegen ligt en de tank bijna leeg is, passeren we twee tankstations. Aan beide staan twee immense files wachtenden. Te vergelijken met de files in Groot-Brittannië n.a.v. de Brexit.
Hier heeft het wel een andere reden. Ondanks de oplopende prijzen blijven de Brazilianen vlotjes rondtuffen met hun auto. Ook hier geldt het recht van de sterkste. Terwijl andere wagens geduldig in de rij staat, steekt een 4×4 voorbij en eist vooraan zijn plaats op.
Ieder zijn zwembad, ieder zijn auto. Alleszins voor de hogere klassen, die het kunnen betalen.
Luc Vankrunkelsven, Brasília, 1 mei 2022
Dit is de eerste aflevering in een hele reeks waarin Luc Vankrunkelsven verslag doet van zijn recentste reis door Brazilië. In volgende nieuwsbrieven brengen we volgende bijdragen.
