Velen hadden verwacht dat Lula da Silva meteen in de eerste ronde van de verkiezingen in Brazilië, op zondag 2 oktober, tot president zou zijn verkozen. Hij haalde niet de verhoopte 50 procent en huidig president Jair Bolsonaro haalde meer dan 40 procent, veel meer dan de opiniepeilingen hadden voorspeld. Ondertussen is nu ook de tweede ronde op 30 oktober achter de rug en haalde Lula het nipt van Bolsonaro.
Het was geen dag om als ‘ambassadeur’ van de Grootouders voor het Klimaat trots op te zijn. Na twee dagen Recife met een debatavond in een stadscentrum van MST, de beweging van landloze boeren, reis ik met een vliegtuig via Fortaleza naar Belo Horizonte. Duizend kilometer met een bus zie ik wel zitten, maar 2 à 3000 km is me wat te veel.
Drukke dagen met onverwacht een uitstap in het Nationaal Park Veadeiros. Begin mei een rijke ontmoeting met Fundação Mais Cerrado (‘Stichting Meer Cerrado’). Zij nodigden me prompt uit voor een unieke natuurwandeling.
De nachtrit van Pirenópolis naar Barreiras is niet simpel. Wegens de airconditioning is het bijzonder koud in de bus. Slapen is er deze keer niet echt bij. Tegen de ochtend bereiken we Bahia en vóór de stad Luís Eduardo Magalhães wordt de sojaramp weer zichtbaar. Het doet pijn aan de ogen.
Ik reis nu voor de 25ste keer naar Brazilië. Misschien de laatste keer? Wie weet hoe het leven verloopt?
Ik reis vooral per bus, maar voor extreem grote afstanden ook twee keer met een vliegtuig. Kwestie van mijn ecologische voetafdruk in het oog te houden. Heen- en terugreis over de oceaan zijn uiteraard ook per vliegtuig. Een maand meereizen met een sojaschip is mij nog niet gegeven.
Sinds haar ontstaan anno 1990 is Wervel begaan met het ‘overzeese sojadrama’. Met de zogenaamde ‘Groene Revolutie’ in de jaren 1960 begon de opgang van soja vanuit Santa Maria in de Braziliaanse deelstaat Rio Grande do Sul. Soja was de locomotief van die ‘revolutie’.
—
Een rode draad doorheen vele verhalen is wel de ‘geschiedenis van het veevoer’. Bij wijze van afsluiter geef ik een samenvatting van ideeën.
Wanneer we voor een product betalen, betalen we enkel voor de private kosten die verbonden zijn aan het delven van de grondstoffen of het doen groeien van de gewassen, we betalen voor de meerwaarde die gecreëerd wordt door de verwerker en voor de kosten van de vervoerder, we betalen de marges van de tussenhandelaren.
In Europa wordt veel over de Amazone gesproken als ‘de longen van onze aarde’. Vreemd, want het plankton in de oceanen is eigenlijk belangrijker dan de Amazone. Wie spreekt daar dan over?
De Vlaamse regering gaat met haar klimaatplan in een bocht om de aanzwellende veestapel heen. Het probleem wordt hopelijk meegenomen in het hoognodige stikstofdebat eind dit jaar.
In de tweede helft van de 19de eeuw ontstond in Europa door goedkope import van tarwe uit de Verenigde Staten en het Russische rijk (vooral uit het huidige Oekraïne), een gigantische landbouwcrisis. Begin eenentwintigste eeuw dreigt Oekraïne van de 19de-eeuwse tarweschuur een 21ste-eeuwse sojaschuur te worden. Bovendien gaat het om dezelfde actoren als 150 jaar geleden, Cargill op kop.
+++
De EU wil de sojaproductie in Oost-Europa opvoeren, maar met illegaal genetisch gemanipuleerde (GGO) gewassen. Wie zal er voordeel bij halen?
