Thomas Merton: ‘Vrede in het na-christelijk tijdperk’
In 1962 wilde Thomas Merton (1915-1968) dit boek uitgeven, maar de abt-generaal vond dat een monnik zich niet met oorlogs- en vredesvraagstukken diende bezig te houden en verbood de uitgave. Met toestemming van zijn eigen abt ontdook Merton dit verbod door het boek in gestencilde vorm te sturen naar allerlei vrienden met het verzoek het verder te verspreiden. Op die manier zijn er honderden exemplaren in omloop gekomen, waarvan één zelfs in de bibliotheek van het Vaticaanse Noord-Amerikaans College in Rome.
In 2004 heeft Patricia Burton uit verschillende versies van deze stencils uiteindelijk het boek samengesteld dat nu voor het eerst in Nederlandse vertaling verschijnt. Deze vertaling verschijnt in een tijd waarin oorlogen Europa en de wereld teisteren. Met name de inval van Rusland in Oekraïne vormde voor mij de aanleiding om met de vertaling van dit boek te beginnen.
Centraal staat de vraag wat de houding van een christen zou moeten zijn ten aanzien van oorlog en wat christenen kunnen doen om zich in te zetten voor vrede.
Mertons analyses beginnen bij Bijbelteksten en hij beschrijft vervolgens hoe de christelijke leer over oorlogsvoering zich in de loop van de eeuwen heeft ontwikkeld tot in de 20ste eeuw. Hij vraagt zich daarbij af of die leer niet aan herziening toe is sinds het mogelijk is om met kernwapens de hele beschaving te verwoesten.
De dreiging van een kernoorlog wordt vandaag de dag waarschijnlijk wat minder gevoeld dan in 1962 toen de Koude Oorlog op zijn hoogtepunt was – hoewel door het conflict in Oekraïne die mogelijkheid wel weer actueel is geworden.
De vanzelfsprekendheid echter waarmee velen, ook christenen, vaak meegaan in oorlogsretoriek is er niet minder op geworden. Bezinning over onze drijfveren lijkt dan ook zeer noodzakelijk en er zijn mijns inziens maar weinigen die beter aanzetten kunnen geven voor zo’n bezinning dan Merton met zijn analyses en suggesties.
Het boek bestaat uit drie delen, waarvan het laatste en meest omvangrijke uiteraard Mertons eigen tekst is. Deze wordt voorafgegaan door een voorwoord geschreven door Jim Forest, die in 2022 overleed. Hij kende Merton goed en als vredesactivist werd hij sterk gestimuleerd door Merton die hij als een van zijn belangrijkste mentoren beschouwde.
In het daaropvolgende deel geeft de eindredacteur, Patricia A. Burton, een inleiding op het boek dat in 2004, ruim 40 jaar na dato, voor het eerst verscheen. Met deze tekst geeft Patricia Burton ook een mooi inzicht in hoe Merton te werk ging bij het schrijven van zijn boeken.
De titel van het boek zal wellicht wat vragen oproepen. Merton was van mening dat de daden van veel mensen die zich christen noemen vaak op gespannen voet staan met het Evangelie. Omdat het christendom voor velen slechts een façade was geworden, vond hij de term ‘na-christelijk tijdperk’ heel passend.
Willy Eurlings
Interview met vertaler Willy Eurlings op Kerknet.be (5 november 2022)
Hoe actueel is Mertons visie op vrede?
https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/artikel/vrede-het-na-christelijk-tijdperk-thomas-merton-boek
Thomas Merton, Vrede in het na-christelijk tijdperk, Damon, Eindhoven, 2022, 192 p.,
ISBN 9789463403382
Lees verder (inhoud maart2023)
