De schone economie komt eraan – onze hoop voor de toekomst?

We leven vandaag in een wereld met weinig positief nieuws. De actualiteit wordt gedomineerd door oorlogen en klimaatgerelateerde rampen zoals de cycloon Boris die meerdere landen in Centraal- en Oost-Europa twee weken in zijn greep had en onnoemelijk veel schade veroorzaakte. Toch vindt er onder onze neus een stille revolutie plaats, die zonder meer onze belangrijkste hoop voor de toekomst is. Waarover gaat het?

Piekmomenten. Sinds 2010 gaat de opening van nieuwe elektriciteitscentrales op fossiele brandstoffen achteruit. Investeringen in nieuwe olie- en gaswinning daalt sinds 2014, de verkoop van auto’s met brandstofmotoren daalt sinds 2017. De vraag naar fossiele brandstoffen voor de industrie kende zijn piek in 2014, die voor elektriciteit in 2023 en die voor transport zit er binnenkort aan te komen.

Waaraan hebben we dat te danken? Aan de vrije val van de kostprijs voor groene technologieën (tot 80 procent) en de toegenomen efficiëntie die de energievraag reduceerde met 20 procent.

Tegen 2030 installeren we 1000 gigawatt per jaar (het verbruik van ongeveer 1 miljard huisgezinnen die verbruiken wat een gemiddeld Belgisch gezin verbruikt) en gaat er 6000 gigawatt aan batterijcapaciteit over de toonbank. Daarmee komt het doel van de laatste klimaattop om de hernieuwbare capaciteit te verdrievoudigen binnen handbereik.

Exponentiële groei

De kosten van schone technologie daalt met 20 procent met elke verdubbeling van de uitzetting. De productie van zonne-energie verdubbelt elke 2 tot 3 jaar, het aantal batterijen in bedrijf verdubbelt elk jaar.

De aanvoerketen is nu al klaar om genoeg zon en batterijen te leveren om netto nuluitstoot te bereiken tegen 2050. Het heeft decennia geduurd om het eerste biljoen dollar van jaarlijkse investeringen in schone technologie te bereiken, het volgende biljoen zal slechts 4 jaar duren.

China leidt deze exponentiële curve en staat in pole-positie om de eerste ‘elektrostaat’ te worden. In de (grotendeels westerse) OESO-landen gaat het nu echter ook bijzonder snel, maar als het gaat over het elektrificeren van hun economie hebben de Aziatische landen momenteel de voorsprong. Die elektrificering is belangrijk, want dat zorgt ervoor dat efficiëntiewinsten steeds groter worden.

Verschil tussen de oude en de nieuwe economie

Wat is nu eigenlijk het verschil tussen een economie gebaseerd op fossiele brandstoffen ten opzichte van hernieuwbare energie? Fossiel is eindig, vervuilend zowel bij de ontginging, vervoer als verbranding. Het maakt oligarchen heel erg rijk en ongezond machtig. Bovendien maakt fossiel miljoenen slachtoffers door luchtvervuiling (naar schatting 5 à 6 miljoen mensen per jaar) en produceert het de grootste externe kosten van enig welk product in de geschiedenis.

Zo gaat jaarlijks 4,5 biljoen dollar verloren aan energieverlies – denk aan massieve methaanlekken tussen de plaats van gasontginning en de uiteindelijke verbranding: methaan is een nog veel sterker broeikasgas dan CO2. Ten slotte gaan er nog steeds 8,3 biljoen dollar subsidies naar fossiele brandstoffen.

Hernieuwbare energie daarentegen is oneindig, efficiënt, circulair (de gebruikte metalen zijn voor bijna 100 procent recycleerbaar), de impact op de natuur is bijna 100 maal kleiner dan fossiel, miljoenen mensen worden erdoor gespaard van luchtvervuiling, het wordt decentraal geproduceerd waardoor machtsconcentraties worden vermeden en de toegang tot energie wordt gedemocratiseerd.

Dat betekent concreet: gunstige effecten niet alleen op de planeet, maar ook op de wereldorde. Autoritaire regimes wiens macht gebaseerd is op fossiele monopolies zien die macht wegdeemsteren, maar ook in meer democratische staten zal de invloed van de fossiele industrie snel tanen, waardoor hun nefaste invloed op progressieve wetgeving en milieumaatregelen eindelijk zal stoppen.

Burgers worden voor een stuk zelf producenten van hun eigen energie (direct of via aandelen) en winnen daardoor aan onafhankelijkheid ten opzichte van externe schokken. En dan zijn er natuurlijk de financiële voordelen: minder kosten voor de gezondheidszorg, lagere energiekosten, minder inflatie.

Wie dacht dat de groene technologie een marginaal fenomeen zou blijven, is eraan voor de moeite. Deze evolutie zal niet meer stoppen. De drie aandrijfmechanismen: hernieuwbare energie, elektrificatie en efficiëntie versterken elkaar.

De kosten zullen blijven dalen terwijl de technologie verbetert en verder verspreid raakt over de wereld. Groene technologie zorgt voor energiezekerheid: terwijl 86 procent van de mensen woont in landen die vandaag nog fossiele brandstoffen importeren, zijn de bronnen voor hernieuwbare energie 100 maal groter, en overal beschikbaar.

De grootste consument van energie, China, heeft geen olie en gas. Voor de Chinezen is groene technologie de weg naar leiderschap, propere lucht en nul emissies. Ze gaan dus op hoge snelheid verder met het uitzetten van de bakens.

Terwijl de groei in groene technologie nu al 10 procent van het mondiale bruto nationaal product uitmaakt, is er een race bezig om wie bepaalde aspecten van de groei kan trekken. En terwijl de wereld lijdt onder toenemende weersextremen stijgt ook de druk op de politiek om meer actie te ondernemen, door middel van hogere koolstofprijzen, het verbieden van verbrandingsmotoren, enz.

Wat betekent dit voor uw spaarcenten?

En ook: wat betekent dit voor uw beleggingen, als u die heeft? 75 procent van alle op fossiel gebaseerde vraag is vandaag al vatbaar voor snelle elektrificering via schone technologieën, wat betekent dat het risico op gestrande activa (nvdr: dit zijn activa of aandelen die minder waard blijken te zijn dan verwacht als gevolg van de veranderingen die met de energietransitie samenhangen) zeer groot is. Met andere woorden, die aandelen kunnen wel eens heel snel crashen wanneer blijkt dat niemand ze meer wil…

Conclusie: hebt u wat centjes over, en twijfelt u wat er mee te doen? Plan eens een goed gesprek in met uw bankier, waarbij u hem of haar de bovenstaande grafiek voorlegt: zeg dat u uw huidige noch toekomstige geld nog in fossiele investeringen wil steken.

Mocht u vandaag spaarproducten of beleggingen hebben lopen, zeg dat u alle investeringen in fossiel eruit wil. Doe het voor uw kinderen en kleinkinderen en voor de planeet, maar ook voor uw eigen portemonnee. Blijven talmen is voor verliezers. Doe het nu.

Koen Stuyck

Lees verder (inhoud september 2024)