Iedereen die het nieuws over de klimaat- en biodiversiteitscrisis volgt, weet: we staan voor een gigantische omwenteling. Ook de economische wereld beseft dit – ook zij leest de IPCC-rapporten en merkt ook de toenemende gevolgen in de vorm van extreme droogte, hittegolven, overstromingen en andere rampen. We moeten het dus dringend over de centen hebben.
De voorbije weken barstte op Twitter een fel debat los tussen tegenstanders van de ‘degrowth’-beweging en iedereen die niet volledig afkerig was van enige reflectie ter zake gecombineerd met overtuigden. Waarover gaat het?
De internationale klimaattop COP27 vond afgelopen november in Egypte plaats. Dat het land daarvoor een badstad als Sharm-el-Sheikh op de rand van de Sinaï-woestijn uitkiest, is niet zo vreemd. De plaats ligt geïsoleerd van de rest van het land, waardoor het gemakkelijk te controleren is wie er binnen- en buitenkomt. Als badplaats beschikt het over een grote capaciteit aan hotelbedden. Er vinden vaker internationale conferenties plaats en er zijn dus ook congresfaciliteiten, weliswaar niet voldoende om de bijna 34.000 deelnemers aan de klimaattop te ontvangen, maar dat losten ze zoals elk jaar op met grote tenten.
Sinds Poetin ten strijde trok in Oekraïne en stelselmatig zijn energie-oorlog opvoerde, is er een ongeziene rush naar gas losgebarsten. Landen zoals Duitsland lopen zo hard van stapel dat ze in hun haast om de economie te blijven voorzien van goedkope energie de opportuniteit haast voorbijrennen.
De energierevolutie in Denemarken begon met de schok van de oliecrises van de jaren 1970, toen de prijzen in een paar dagen verviervoudigden en het land de wake-up call kreeg die het nodig had om zijn energiesysteem om te gooien. Na vier decennia van geleidelijke hervormingen – eerst om de bevoorrading veilig te stellen en later om de economie koolstofvrij te maken – werd Denemarken een voorbeeld van hoe kan worden overgeschakeld op een koolstofarme economie door een combinatie van marktgebaseerde en regelgevende benaderingen.
Het Afrikaanse continent wordt al geruime tijd getroffen door de klimaatverandering, een door de mens veroorzaakt fenomeen, waar de meeste Afrikaanse landen nauwelijks aan hebben bijgedragen. Om de redenen daarvoor te duiden, moeten we terug naar de koloniale periode, toen vooral Europese kolonisatoren deze landen hebben ingericht als wingewesten van waaruit ze naar believen ruwe grondstoffen konden wegslepen.
Nadat de klimaattop in Glasgow met een zeer bescheiden vooruitgang werd afgesloten, en vele heikele punten nu weer mee de onderhandelingskamers in gaan van de tussentijdse vergaderingen onder klimaatdiplomaten, blijft de vraag: hoe de broodnodige versnelling in de mondiale aanpak van de klimaatcrisis krijgen? Een van de grootste struikelblokken voor vooruitgang is het uitblijven van klimaatrechtvaardigheid in de internationale verhoudingen.
