Tags: joodse cultuur

Filosofie

 door 

Ernst Bloch: ‘Verzet en Vrede’ (deel 2)


Vandaag de dag is het woord ‘hoop’ niet meer uit de lucht. Iedereen kan het gebruiken of invullen zoals hij of zij dat wilt. Het woord eist in elk geval een plaats op. Er wordt ook geflirt met het getal 80. 80 jaar vrede na een halve eeuw oorlog. En wij gedenken, ‘hoopvol’. Wie nu 80 is, heeft die Europese vrede meegemaakt, de oorlogen net niet. Maar over welke vrede hebben we het, en waar vonden intussen de vele ‘andere’ bloedige en dodelijke oorlogen plaats, waarvan de meesten onder ons geen weet hebben?
 

Filosofie

 door 

Ernst Bloch: ‘Verzet en Vrede’ (deel 1)


Vandaag de dag is het woord ‘hoop’ niet meer uit de lucht. Iedereen kan het gebruiken of invullen zoals hij of zij dat wil. Het woord eist in elk geval een plaats op. Er wordt ook geflirt met het getal 80. 80 jaar vrede na een halve eeuw oorlog. En wij gedenken, ‘hoopvol’. Wie nu 80 is, heeft die Europese vrede meegemaakt, de oorlogen net niet. Maar over welke vrede hebben we het, en waar vonden intussen de vele ‘andere’ bloedige en dodelijke oorlogen plaats, waarvan de meesten onder ons geen weet hebben?
 

 

Boekrecensie

 door 

Rachel Aviv: ‘Vreemden voor onszelf. Psychische stoornissen en de verhalen die ons vormen’

De geschiedenis van de psychiatrie toont hoe verschillende tijdperken op verschillende wijzen omgaan met mentale moeilijkheden. Twee dominante paradigma’s wisselen elkaar af: de oorzaak van de problemen ligt bij de individuele psyche (religieus, moreel, psychologisch) versus psychiatrische aandoeningen vinden hun oorzaak in het lichaam (humoraal, neurologisch, vandaag zelfs in de spijsvertering). Op de achtergrond deemstert er een derde overtuiging die nooit de bovenhand haalt: de oorzaak ligt in de tijdsgebonden en altijd dwingende opvattingen over de ideale mens, in combinatie met de omgeving waarin iemand opgroeit.

 

OEKRAÏNE

 door 

Het aangrijpende ‘leven en lot’ van Vasili Semjonovitsj Grossman (1905-1964)

Vasili Grossman werd in 1905 geboren in de Oekraïense provinciestad Berditsjev. Hij heette eigenlijk Iosif Solomonovitsj Grossman. Zijn ouders behoorden tot de geassimileerde bovenlaag van de Joodse bevolking. Ze waren niet religieus en spraken geen Jiddisch. Iosif werd al snel gerussificeerd tot Vasili.

 
brief aan Croesjtsjov

OEKRAÏNE

 door 

Oekraïne, een ‘bloedland’

Het is onvoorstelbaar hoe weinig we van Oekraïne hebben geweten. Dat geldt eigenlijk voor heel Oost-Europa en dat kunnen we vaststellen bij de lectuur van het boek ‘Grensland, een geschiedenis van Oekraïne’ van Ruslandkenner Marc Jansen. In het hoofdstuk Megalomanie en massamoord beschrijft hij Oekraïne als een ‘bloedland’. We laten even meelezen.

Paul Celan

Een van die slachtoffers was de Duitstalige Joodse Paul Pessach Antschel, die later dichter Paul Celan werd. Hij werd geboren in 1920 in Cernauti (Boekovina, toen Roemenië, nu Oekraïne; de stad heet in het Roemeens Cernauti, in het Russisch Tjsrnovtsy, in het Oekraïens Tjernivtsi, in het Duits Czernowitz).

OEKRAÏNE

 door 

Lemberg – Lwów– Lviv

In 2007 vond er in Berlijn een tentoonstelling plaats met als titel: ‘Wo ist Lemberg?’ Ze werd met de hulp van de Kulturstiftung des Bundes georganiseerd door de Stiftung Neue Synagoge – Centrum Judaicum Berlin. Naar aanleiding daarvan verscheen er een ‘Begleitband zur Ausstellung’, een mooi boek onder de titel ‘Lemberg, eine Reise nach Europa’.

Lemberg heet vandaag Lviv of Lvov, en speelt als Oekraïense stad een zeer belangrijke rol in de huidige oorlog. Aan de hand van de aangrijpende geschiedenis van deze stad krijgen we een beter inzicht in de schokkende en complexe gebeurtenissen van de laatste eeuw in deze regio. We ontlenen het volgende (vertaalde) overzicht (tot 2004) aan de ‘Begleitband’ bij de tentoonstelling van 2007.

OEKRAÏNE

 door 

Ilya Kaminsky, dichter uit Odessa, in 1993 geëmigreerd naar de VS:
‘Het kost maar een paar minuten om mens te worden’

In 2013 had ik een korte ontmoeting met de slecht horende dichter Ilya Kaminsky tijdens Poetry International in Rotterdam. Hij las er voor uit ‘Dovenrepubliek’ (Deaf Republic), een poëziebundel-in-wording. De thematiek en de betekenissen die ik toen nog niet goed kon plaatsen, hoeven in de context van vandaag geen commentaar meer. Poëzie kan meestal beter verwoorden wat mensen meemaken dan verslaggeving. We nodigen de lezer uit om in zijn stille wereld binnen te treden.