Yaya na Leki: opgroeien als zwarte Belg

Wat betekent het om als zwarte persoon op te groeien in België? Een vraag waarop Lieven Miguel Kandolo en Don Moussa Pandzou een prachtig antwoord geven met hun boek ‘Yaya na Leki’.

Net zoals een grote broer en een kleine broer (vandaar de titel ‘Yaya na Leki’, in het Lingala betekent yaya grote broer (Don) en leki kleine broer (Lieven)), die elk op hun eigen manier kijken naar het leven en de maatschappij. Ze delen hun ervaringen als personen van kleur in België en geven hun mening over actuele thema’s die belangrijk zijn binnen de sub-Saharaanse Afrikaanse gemeenschap in Vlaanderen. Een boeiend verhaal met twee verschillende perspectieven.

Yaya na Leki: the origins

Eerst en vooral is het belangrijk om te vermelden dat Yaya na Leki niet altijd een boek is geweest. Oorspronkelijk was Yaya na Leki een verzameling van brieven die voor het eerst verscheen in De Standaard. Samen met journaliste Anouk Torbeyns kwamen ze op het idee om elkaars gedachten te delen in brieven en die op maandelijkse basis te laten publiceren in de krant. Later kwam het idee om met de brieven een boek te maken.

Waarover gaat dit boek?

In dit boek vertellen Don en Lieven hoe het voelt om op te groeien in België als zwarte personen met Congolese roots. Ze bespreken hun positieve en negatieve ervaringen en hun visies voor de toekomst in België.

Ze geven ook hun eigen mening over verschillende thema’s (religie, BLM, (de)kolonisatie, diversiteitsmoeheid, enz …) die leven binnen de sub-Saharaanse Afrikaanse gemeenschap en dit op een open en eerlijke manier. De eerlijke antwoorden van de auteurs op elkaars brieven zetten de lezer aan tot nadenken en om gesprekken te hebben over de thema’s van het boek met anderen en vooral met zichzelf.

Wat maakt het boek speciaal?

Voor wie nog geen duidelijk beeld had van wat er zich allemaal zou kunnen afspelen in het leven van zwarte Belgen is dit boek perfect om zich daarin te verdiepen. Het is niet noodzakelijk wat elke zwarte Belg denkt, maar het is wel een stap in de goede richting om die gemeenschap beter te leren kennen.

De manier waarop het boek is geschreven, is ook een van zijn positieve punten. De formule van briefwisseling zorgt ervoor dat het boek vlot leesbaar is en geeft de mogelijkheid aan de schrijvers om al hun gedachten en gevoelens op papier te zetten. Daarnaast zorgt deze formule ervoor dat de twee auteurs echt een antwoord moeten formuleren op elkaars commentaren. Als lezer ben je altijd benieuwd naar het antwoord op elkaars brieven en snak je naar meer. Het is dus een echte page-turner.

Waarom sprak dit boek mij aan en zal het boek anderen aanspreken?

Als persoon met Congolese roots heb ik het altijd moeilijk gehad om mijn identiteit te vormen. Je krijgt constant te horen dat je hier niet hoort terwijl je hier geboren bent. Aan de andere kant word je door mensen uit je land van herkomst ook gezien als een Belg. Je weet dus niet goed waar je toe behoort.

Doorheen de jaren ben ik er wel in geslaagd om mijn eigen identiteit vorm te geven, alleen had ik gehoopt dat ik dat vroeger had kunnen doen, tijdens mijn tienerjaren.

De boodschap die ik meeneem uit dit boek is dat binnen een gemeenschap mensen bestaan met verschillende visies en ook verschillende identiteiten en dat je best voor jezelf mag bepalen wie je bent en dat ongeacht jouw afkomst.

Omwille van die reden denk ik dat het boek iedereen zal kunnen appreciëren. Ongetwijfeld zal dit boek de toekomstige generaties helpen in hun zoektocht naar hun identiteit. Dit is een boek dat ik zou hebben aangeraden aan de zoekende tiener die ik was en die struikelde om zijn identiteit te vormen.

Weetjes:

– Lieven Miguel Kandolo was voorzitter van de vereniging ‘Kolamela’ die hij oprichtte in 2014. Vandaag is hij co-voorzitter van Hand-in-Hand vzw.

– Don Moussa Pandzou was voorzitter van WakaWaka Generation in Mechelen. Vandaag werkt hij op het kabinet van Brussels staatssecretaris Pascal Smet.

Joël Ndombe

 

Moussa Don Pandzou en Lieven Miguel Kandolo, Yaya na Leki, met een voorwoord van Nyanchama Okemwa, uitgeverij EPO, Antwerpen, 2021, 136 p. ISBN 9789462672864