Hoe extreemrechts de geschiedenis en de democratie vernietigt

Hoe extreemrechts de geschiedenis en de democratie vernietigt. Het gevecht rond begrippen. “Hitler was links, Lenin een liberaal”. Welke rol speelt ‘Geschichtspolitik’ in de strategieën van Nieuw Rechts en populisten?

Historicus Volker Weiss schreef er een markant boek over. “Rechts overschrijft het verleden en daarmee begint de aanval op het democratische heden”, is de samenvatting van zijn visie. Journaliste Julia Encke had een gesprek met hem in de Frankfuter Allgemeine Sonntagszeitung van 9 februari. We vatten het voor u samen.

De integratie van de massa

In het gesprek dat Alice Weidel, de kopvrouw van de partij Alternative für Deutschland (AfD), had met Elon Musk, noemde ze Hitler ‘links’. Historicus Volker Weiss schrok er niet van. Weidel had al enkele jaren geleden de NSDAP van Hitler als ‘onderlaagpartij’ bestempeld, wat historisch en sociologisch fout is, aldus Weiss.

Dergelijke uitspraken zijn volgens hem alleen maar een verderzetting van de nationaalsocialistische propaganda. Van Hitler en Goebbels weten we dat ze heel bewust de symbolen en de esthetiek van de arbeidersbeweging overnamen om de beweging te kunnen vernietigen.

Bij de voorstelling van zichzelf als partij van het ‘gewone volk’ heeft politiek rechtshistorisch voor het eerst door de Eerste Wereldoorlog de noodzaak begrepen om de massa te integreren. Dat was – vergeleken met het oude conservatisme – het ‘nieuwe’. Door de oorlogsnederlaag had men begrepen dat een samenleving tijdens een oorlog alleen functioneert als iedereen ‘bediend’ wordt. Dit element van massa-integratie en de dynamiek die ermee gepaard gaat, was eerst het monopolie van links. Rechts heeft het dan overgenomen. Eigenlijk was Mussolini nog een beter voorbeeld omdat hij die wisseling in zichzelf voltrok.

‘Alice für Deutschland’

Waarom gebruikt Alice Weidel dit ‘Hitler was links’-narratief? Omdat het als resultaat heeft dat we erover spreken. Het verhaal kan telkens weer worden opgerakeld omdat het in rechtse conservatieve kringen al stevig verankerd is. Men gooit daardoor een historisch argument van de tegenstander van zich af en beweert dat de tegenstander zelf nazi is. Als ik zeg dat de nazi’s links waren, verworden de linksen tot nazi’s.

Alice für Deutschland (foto: YouTube: Demokratie im AfD-Würgegriff: Alice Weidel und der Zorn der Straße, SPIEGEL TV, https://www.youtube.com/watch?v=quirp1DsHXA)
Alice für Deutschland (foto: YouTube: Demokratie im AfD-Würgegriff: Alice Weidel und der Zorn der Straße, SPIEGEL TV, https://www.youtube.com/watch?v=quirp1DsHXA)

Het fascismeverwijt dat AfD van bij haar stichting moet incasseren, wordt dan absurd en voor lange tijd ontkracht. Maar het is een dubbel spel omdat de partij zelf met bepaalde elementen van het nationaalsocialisme koketteert. Kijk naar de verkiezingsslogan ‘Alice für Deutschland’. Het is een verbastering en speelt met het motto dat op de dienstdolk van de SA gegraveerd was: ‘Alles für Deutschland’.

Het is een spel dat men bewust speelt zoals Elon Musk dat deed met de Hitlergroet. Vermoedelijk bekijkt hij het als een Romeinse groet, een keizerlijke geste. Misschien eigent hij zich die groet toe als Musk-groet.

Weiss noemt dit permanente ‘overschrijvingen’, betekeniswijzigingen van de geschiedenis. Daarover gaat zijn boek: ‘Das Deutsche Demokratische Reich – Wie die extreme Rechte Geschichte und Demokratie zerstört’. Door ‘disruptie’ worden historische zekerheden die in het verleden werden opgebouwd, vernietigd. Dit is al heel lang een centraal agitatiemiddel van de rechterzijde en van de AfD.

‘Overschrijvingen’

Weiss wil aantonen dat deze ‘overschrijvingen’ zoals hij ze noemt al decennia aan de gang zijn in conservatieve kringen en segmenten van extreemrechts. Maar nu breken ze uit die kringen naar buiten en hun discours bereikt de hele samenleving. Het grondprincipe van rechtse propaganda is om alles op z’n kop te zetten en verwarring te veroorzaken.

Dat lukt nu ook op het gebied van politieke geschiedenis. De volgende fase zal een ‘reconstructie’ zijn: wat men kapot gemaakt heeft opnieuw trachten te lijmen met een nieuwe betekenis.

Er is een grote behoefte naar die nieuwe interpretaties bij de massa, aldus Weiss, omdat het traditionele politieke systeem aan het verglijden is. Van Frankrijk tot en met de Scandinavische landen heeft het partijlandschap zich gewijzigd. Er zijn nieuwe actoren opgestaan, zekerheden verdwenen of herschikt. Dat is het uur waarop de rechterzijde haar kans heeft gegrepen.

De AfD heeft ‘overwonnen inhouden’ (überwundene Inhalte) in een nieuwe verpakking aan de samenleving aangeboden. AfD heeft begrepen dat de oude afweermechanismen niet meer functioneren.

Paradoxen

Maar het ‘herlabelen’ van begrippen en betekenissen gebeurt niet zonder paradoxen. De vriendelijkheid tegenover Rusland valt daarbij op. Wat historisch helemaal niet logisch is. Poetin is al een hele tijd aan een nieuwe interpretatie van de Tweede Wereldoorlog begonnen. In zijn narratief van Rusland blijft alleen het imperiale aspect over. Hij sprak al in 2014 over het Groot-Russische, Euraziatische Rijk.

Die imperiale duiding was er vroeger ook al in de Sovjet-Unie. Weiss herinnert ons aan de putsch van 1991, toen Gorbatsjov werd afgezet en Jeltsin (zoals Lenin) op een tank sprong. Er werd toen in het Westen over ‘conservatieve krachten’ gesproken die de oude Sovjet-Unie probeerden te redden. Het waren de krachten die niet wilden dat het grote imperium zou uiteenvallen.

Vandaag de dag houdt men Stalin in ere en wordt Lenin door Poetin als een westerse liberaal gezien. Rusland wordt opnieuw een zuiver nationaal en imperialistisch project. En deze visie correspondeert met het rechtse verhaal in Duitsland dat het nationaalsocialisme naar links duwt.

Poetin en AfD definiëren hun verleden volledig nieuw en daarin ze vinden elkaar. De bedoeling is meer een dynamiek los te maken dan een herschrijven van de ware toedracht.

‘Damals wie heute, wir sind das Volk’

Het is voor AfD niet belangrijk dat haar achterban beter over historische achtergronden geïnformeerd zou worden. Het is voldoende dat een kleine groep intellectuelen de strategie ontwikkelen en redevoeringen schrijven. Hun visie wordt dan met slagzinnen naar beneden doorgegeven.

Bij de verkiezingen in Brandenburg in 2019 werden spandoeken gedragen met daarop ‘Damals wie heute, wir sind das Volk!’. De paradox van anticommunistische DDR-nostalgie? Het is contradictorisch, vindt Weiss, maar zolang het functioneert, wordt er gebruik van gemaakt.

Wie zich nostalgisch de DDR als een samenleving herinnert die ‘intact’ was, met weinig migratie, een staat waar orde heerste, maar zich nu tegelijk beroept op de strijdvaardige burgerrechtenbeweging van toen, is contradictorisch. En hoewel de toenmalige burgerrechtenbeweging ook een ecologische beweging was, zijn de Groenen vandaag de grote vijand.

Eerste Montagsdemonstration in 1989 (foto: Bundeszentrale für politische Bildung/ Hintergrund Aktuell).
Eerste Montagsdemonstration in 1989 (foto: Bundeszentrale für politische Bildung/ Hintergrund Aktuell).

De maandagdemonstraties van de DDR- burgerrechtenbeweging werden meteen na de ‘Wende’ verdergezet, maar in een totaal andere context. Volgens Weiss is het uit de hand gelopen na de Russische bezetting van de Krim in 2014. Toen infiltreerden actoren zoals Jürgen Elsässer (nvdr: populistisch extreemrechtse journalist en Poetin-aanhanger) in de zogenaamde Vredeswaken.

Er werden symbolen en parolen van de oude vredesbewegingen gebruikt die in West-Duitsland relevant waren, maar tegelijk ook tot de oppositiebeweging in de DDR behoorden. Het resultaat was tenslotte deze duistere roep naar een ‘Deutsches Demokratisches Reich’ als synthese van de Deutsche Demokratische Republik (DDR) en het nationaalsocialisme.

In Weiss’ boek is er een hoofdstuk ‘Sammlung im Osten’. Is het ‘Oosten’ een model voor extreemrechts? De Oostenrijkse rechts-extremist, Martin Sellner, heeft ook in Duitsland het idee gelanceerd dat men eerst moet verzamelen, regenereren, stabiliseren en daarna een nieuw offensief beginnen.

Wie niet in het systeem past, moet zich uiteindelijk ongemakkelijk gaan voelen. Dat is nu al bezig in Oost-Duitsland waar het type ‘hooligan-nazi’ van de jaren negentig weer pertinent aanwezig is. Migratie wordt onmogelijk gemaakt door druk te zetten op de burgerlijke partijen. Als de toestand geconsolideerd is, zal men ‘uitbreiden’ naar West-Duitsland.

‘Remigration’

Remigration’ (nvdr: de permanente terugkeer van migranten naar hun geboorteland) is een woord dat Alice Weidel dikwijls in de mond neemt. Ook in Oostenrijk klinkt het vaak. Door het veel te gebruiken, raakt het ingeburgerd bij de bevolking. En als er tegenwind komt, wordt het gerelativeerd: het is ‘maar’ een woord.

Het is volgens Weiss een klassieke strategie van politieke stromingen om ‘sleutelwoorden’ te verspreiden die aan inhouden gekoppeld zijn. Wanneer de inhouden onder druk komen te staan, zullen ze zeggen dat ze alleen maar ‘normale’ begrippen gehanteerd hebben.

Frauke Petry van de AfD en het begrip ‘völkisch’ (foto: ARD Mediathek).
Frauke Petry van de AfD en het begrip ‘völkisch’ (foto: ARD Mediathek).

Frauke Petry (nvdr: tussen 2015 en 2017 leider van AfD) heeft in de beginfase van AfD volgens dit systeem het belaste begrip ‘völkisch’ (volks) willen rehabiliteren (nvdr: het Wörterbuch der deutschen Sprache noemt het woord: ‘chauvinistisch, racistisch, en gebruikt met demagogische bedoelingen’, het werd ingezet in de strijd tegen communisme, migranten en Joden.)

Das Völkische’ en ‘volk’ horen toch samen, vond Petry. Wat is daar mis mee? Ze verstond niet dat mensen daar een probleem mee hadden. De strategie lukte toen nog niet, maar met de term ‘Remigration’ is het makkelijker omdat het begrip nog niet zo bekend is. Het is goed mogelijk dat ook de CDU/CSU dit begrip zal overnemen omdat men er niets ‘tegen’ heeft.

Analyse van agitatiemechanismen

Hoe kan het politieke midden versterkt worden? Voor Weiss moeten we eerst recapituleren wat er gebeurd is. Hij probeert dat zelf met de analyse van de agitatiemechanismen om de AfD af te grenzen. En dan moeten we bekijken wie waar ageert en met welk doel.

Het gaat erom correct waar te nemen waar de actoren zitten die de politieke geschiedenisstrategieën in de partij en in het politieke gebeuren injecteren. Maar dat is niet altijd zichtbaar omdat het niet zozeer over verkozen politici gaat.

Men wil – zoals we al bij Carl Schmitt konden leren – de voorkamers van de macht bezetten om controle te hebben over de toegang tot de macht (nvdr: Carl Schmitt (1888-1985) was een Duitse jurist en politiek filosoof die de dictatuur van de nazi’s legitimeerde en een grote afkeer had van het liberalisme en de waarden van de Verlichting).

Hier komen structuren zoals het Schnellroda-netwerk van Kubitschek of de ‘Bibliothek des Konservatismus‘ als recruteringsveld voor personeel in het spel. Ook Erika Steinbach is niet te onderschatten omdat ze al zo lang actief is. Als voorzitter van de ‘Bund der Vertriebenen’ behoorde ze tot de rechtervleugel van de CDU tot ze zich aansloot bij de AfD. Intussen is ze voorzitter van de ‘Desiderius Erasmus-Stiftung’ die zeer nauw aansluit bij de AfD. Die stichting zal groeien en over zeer veel geld beschikken. Van daaruit kunnen sleutelposities worden bezet.

Thatcher, Hayek en Musk: concerns en geen staten meer?

Alice Weidel zit uiteraard niet in een van die voorkamers. Ze is prominent overal aanwezig. Ze werd lange tijd als een ‘domesticerend’ element gezien omdat ze een industriële achtergrond heeft. Ze beroept zich op Margaret Thatcher en Friedrich Hayek (nvdr: Oostenrijks econoom en politiek filosoof, voornaamste inspirator van het neoliberalisme, hij overleed in 1992).

Weidel kent Mandarijn-Chinees, heeft een lesbische relatie, maar dat spreekt haar rechtsextremisme niet tegen. Ze radicaliseert inderdaad het economisch georiënteerde kamp van de partij door de opzettelijke, meedogenloze taal tegen de sociale systemen, tegen het arbeidsrecht, tegen de vakbonden. Ze heeft er geen enkel probleem mee de retoriek van de ‘völkische’ vleugel te gebruiken en ze past volledig in het nieuwe beeld van het moderne rechtsextremisme.

Ze wordt daarbij ook geholpen door Elon Musk. Ironisch genoeg is nationale soevereiniteit zowat het laatste wat Musk interesseert. Daarom fungeren figuren zoals Kubitschek uiteindelijk als ‘nuttige idioten’ die in Duitsland de laatste resten van het liberalisme slopen en het terrein vrijmaken voor acteurs zoals Musk.

Intern wordt er wel over gediscussieerd. Zo heeft de extreemrechtse Martin Sellner erop gewezen dat er met de volledige vernietiging van de staat natuurlijk ook geen grensbewaking meer zal zijn. Maar in Amerika wordt er al over nagedacht of er geen deportatie-industrie kan worden ontwikkeld.

Want na het einde van het liberale tijdperk van het kapitalisme zou er een autoritair tijdperk moeten beginnen waarin staten door concerns worden afgelost. Voor deze ontwikkeling helpt extreemrechts bij de bevalling.

Volker Weiss, ‘Das Deutsche Demokratische Reich. Wie die extreme Rechte Geschichte und Demokratie zerstört.’ Verlag Klett-Cotta, 2025, 288 p. ISBN 978-3-608-96667-1

Volker Weiss (°1972) is Duits historicus en publicist. Hij doet onderzoek naar de geschiedenis van Duitsland in de 19de en 20ste eeuw en recent naar de geschiedenis van extreemrechts. Zijn boek ‘Die autoritäre Revolte. Die neue Rechte und der Untergang des Abendlandes’ werd in 2017 genomineerd voor de ‘Preis der Leipziger Buchmesse’. Hij is een van de meest gerenommeerde onderzoekers over extreemrechts in Duitsland.

Volker Weiss (foto: Wikipedia).

Volker Weiss (foto: Wikipedia).

Julia Encke (°1971) is journaliste en feuilletonchef bij de FAS.

Julia Encke (foto: Wikipedia).

Julia Encke (foto: Wikipedia).

(Samenvatting en vertaling uit het Duits: Marc Colpaert)

(Bron: Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung, 9 februari 2025)


Addendum: een verkort alfabet van de AfD, wie is wie en wat is wat?

Alice Weidel (°1979, Gütersloh)

“Weidel is een merkwaardig kopstuk voor de AfD. Ze leidt een Duits-nationalistische partij, maar woont zelf op het Zwitserse platteland. Ze gaat tekeer tegen globalisten, terwijl ze jarenlang werkte in de internationale financiële industrie, onder meer bij Goldman Sachs. Ze verdedigt een programma waarin staat dat een gezin bestaat uit een vader, een moeder en kinderen, maar is zelf een lesbienne. Ze is ook voorstander van een totale sluiting van de grenzen, terwijl ze samenleeft met een vrouw die in Sri Lanka is geboren… Weidel put graag uit haar ‘kosmopolitische’ biografie om beschuldigingen van extremisme of racisme af te wijzen. Er is niet alleen haar partner. Ze werkte zelf ook jaren in China, waar ze Mandarijns leerde spreken.”

(Ruud Goossens in De Standaard, 15/2/ 2025, ‘In het spoor van de AfD en frontvrouw Alice Weidel’)

‘Bibliothek des Konservatismus‘

De ‘Bibliothek des Konservatismus’ in Berlijn (foto: Wikipedia).
De ‘Bibliothek des Konservatismus’ in Berlijn (foto: Wikipedia).

De ‘Bibliothek des Konservatismus‘ (BdK) is een denk- en ideeënfabriek in Berlijn, plaats voor wetenschap, onderzoek, en vormingscentrum. “Hier worden alle belangrijke bronnen en literatuur over theorie en vormgeving van het conservatisme in Duitsland, Europa en de wereld verzameld en constant gearchiveerd. Tienduizenden werken van bekende en minder bekende filosofen, schrijvers, kunstenaars en publicisten van het conservatisme sinds 1789 tot heden worden op die manier toegankelijk gemaakt… Gedragen door de Förderstiftung Konservative Bildung und Forschung (FKBF) presenteert de Bibliothek des Konservatismus een uniek bestand aan literatuur uit alle domeinen van het conservatief denken en handelen.”

(Uit de eigen website van de Bibliothek des Konservatismus.)

Publicist Caspar von Schrenck-Notzing begon in 2000 met een stichting om zijn privé-bibliotheek en het archief van het door hem uitgegeven tijdschrift Criticon te beheren. Hij gaf in 2007 het voorzitterschap door aan Dieter Stein, de chefredacteur van het weekblad Junge Freiheit. Talrijke donaties maakten in 2011 de oprichting van de BdK mogelijk. Samen met het Institut für Staatspolitik (IfS) in Schnellroda wordt de bibliotheek beschouwd als strategiestandplaats van de Neue Rechte in Duitsland. De huidige leiding is in handen van theoloog Wolfgang Fenske (°1969), die voorheen ook medewerker van Junge Freiheit was. De bibliotheek bevindt zich aan de Fasanenstrasse in Berlin-Charlottenburg, vlak bij het Ludwig-Erhard-Haus, de Börse Berlin, de Universität der Künste Berlin en de Technische Universität Berlin. (bron: Wikipedia.)

Björn Höcke (°1972, Lünen)

Höcke is sinds 2014 voorzitter van de AfD-fractie in de Landtag van de deelstaat Thüringen. In de AfD wordt hij gezien als de meest invloedrijke politicus vanwege zijn groot netwerk in Duitsland. Hij vertegenwoordigt Nieuw Rechts en streeft naar een verbond van ultranationalistische groepen met als doel een “etnische homogenisering van Duitsland en Europa”. Sociologen stellen bij hem “uitingen van fascisme, racisme, revisionisme, antisemitisme en nationaalsocialisme” vast. Sinds 2020 wordt hij door de staatsveiligheid en de BfV (Bundesamt für Verfassungsschutz) gecontroleerd.

Desiderius-Erasmus-Stiftung (DES)

Deze stichting, vernoemd naar Desiderius Erasmus, heeft haar zetel in Lübeck. Ze werd in 2017 gesticht en in 2018 erkend door de AfD als ‘parteinahe Stiftung’. Sindsdien is Erika Steinbach er voorzitter van.

De stichting mag niet verward worden met het Erasmus-programma voor studenten van de EU. De twee organisaties hebben met elkaar niets te maken. AfD heeft alleen de naam van Erasmus voor eigen doeleinden gebruikt.

Erika Steinbach (°1943, Rahmel, Danzig-Westpreussen)

Steinbach is een Duitse politica voor de AfD. Van 1974 tot 2017 was ze bij de CDU, van 2017 tot 2022 partijloos. Van 1990 tot 2017 was ze lid van de Deutsche Bundestag en van 1998 tot 2014 voorzitter van de Bund der Vertriebenen (BdV). Ze was woordvoerder voor de CDU/CSU voor mensenrechten en humanitaire hulp en behoorde tot het bestuur van de fractie. Ze verliet de CDU en haar Bundestag-fractie in 2017 en bleef een partijloze volksvertegenwoordiger. Haar kritiek gold de volgens haar mislukte Duitse vluchtelingenpolitiek. Bij de Bondsdagverkiezingen van 2017 steunde ze de rechts-populistische AfD zonder er lid van te zijn. In 2018 werd Steinbach voorzitter van de ‘Desiderius Erasmus Stiftung’ die door de AfD in 2017 was opgericht. Vanaf 2018 werd de Stiftung beschouwd als ‘aanleunend’ bij de partij (‘Partei-nah’). In 2022 werd Steinbach volwaardig lid van de partij.

Frauke Petry (°1975, Dresden)

Geboren (als Frauke Marquardt) in Dresden, dochter van een scheikundige en een ingenieur. Ze is tot 2015 gehuwd geweest met de evangelische pastor Sven Petry, wiens naam ze nog steeds draagt en met wie ze vier kinderen kreeg. Haar politieke carrière begon in Saksen vanuit de Verein zur Unterstützung der Wahlinitiative 2013, die vooral uit CSU-leden bestond. Ze engageerde zich in dat jaar in de AfD waarvan ze van bij het begin medewoordvoerder was. In 2016 huwde ze – met behoud van haar naam – met Marcus Prezell, voorzitter van AfD in Noordrijn-Westfalen.

Bij de Landtagswahl van 2014 in Saksen kreeg Petry 10,8 procent van de stemmen, trok naar de Landtag en werd unaniem tot fractievoorzitter van de AfD verkozen. Sinds de stichting van de partij op 14 april 2013 werd ze ook spreekbuis van de partij voor heel Duitsland. Begin 2015 werd ze opnieuw verkozen. Maar toen de AfD ook in de Bondsdag zijn intrede deed (2017) en Petry 37,4 procent van de stemmen kreeg in het district Sächsische Schweiz-Osterzgebirge, verliet ze de partij wegens interne twisten en een machtsstrijd. Samen met haar man richtte ze daarna de ‘Blaue Partei’ op. Die partij werd in 2019 opgeheven.

Götz Kubitschek (°1970, Ravensburg) en zijn Schnellroda-netwerk

Kubitschek komt uit de rijen van het tijdschrift Junge Freiheit (spreekbuis van Nieuw Rechts) en is medestichter van de extreemrechtse denkfabriek Institut für Staatspolitik (IfS). Sinds 2002 is hij de uitgever van het in Schnellroda gevestigde Verlag Antaios. Sinds 2003 is hij ook verantwoordelijke uitgever van het tijdschrift Sezession en de blogs Sezession im Netz. Hij organiseerde verschillende campagnes zoals de Konservativ-subversive Aktion (KSA) en werkte inhoudelijk mee aan de stichting van de rechts-extremistische identitaire beweging. In 2015 trad hij meermaals op als hoofdspreker bij de ‘völkisch-nationalistische Pegida’-demonstraties in Saksen. Hij staat in nauw contact met de voormalige harde vleugel van de AfD zoals Björn Höcke en Maximilian Krah. (nvdr: we hebben in vorige nieuwsbrieven uitvoerig over zijn dubieus gedachtegoed geschreven).

Jürgen Rainer Elsässer (°1957, Pforzheim)

Elsässer is journalist, publicist en activist. Hij stichtte in 2010 het extreemrechtse maandblad Compact, het campagnenetwerk Ein Prozent en werkt samen met Götz Kubitschek (Verlag Antaios en het Russisch gezindeIfS.)

Tussen 1975 en 2008 was hij links georiënteerd en schreef hij voor Arbeiterkampf, Jungle World, Junge Welt, Konkret en Neues Deutschland. Tussen 1990 en 2002 vertegenwoordigde hij anti-Duitse, anti-imperialistische meningen binnen radicaal-links.

Sinds de financiële crisis van 2008 keerde hij zich meer naar het rechtspopulisme en rechts-extremisme. In 2009 stichtte hij de ‘Volksinitiative gegen das Finanzkapital’, die openstond voor de Neue Rechte. In 2014 en 2015 trad hij op tijdens de ‘Mahnwachen für den Frieden’ bij het Demonstrationsbündnis Pegida in Dresden. Vanaf 2016 werd Compact het verkiezingsorgaan voor AfD. Zijn gedachtegoed is “anti-Amerikaans, homofoob, racistisch, nationalistisch, complotideologisch, islamvijandig, nu en dan antisemitisch”.

Mahnwachen für den Frieden (ook: Friedensbewegung 2.0, Friedensmahnwachen, Montagsdemonstrationen 2014 of Montagsmahnwachen)

Dit zijn vredesmanifestaties of ‘vredeswaken’ die vanaf maart 2014 meestal spontaan op maandagen in Duitsland, Oostenrijk en Bazel plaatsvonden. De organisatoren plaatsten zich daarmee in de traditie van de Friedensbewegung en de Montagsdemonstrationen van 1989/1990 in de DDR. Ze stelden zich voor als noch links, noch rechts.

De aanleiding was de Oekraïne-crisis in 2014. De keynote sprekers rond Lars Mährholz hielden vooral de VS en de Federal Reserve Bank (FED) daarvoor verantwoordelijk. Ze spraken over een wereldwijd systeem van ‘Finanzkapitalismus’ dat geleid werd door een zeer kleine groep van machtige individuen. Ze beschouwden de media als manipulatoren van dat systeem. De ‘Mahnwachen’ en het ‘World Wide Web’ wilden hiertegen ingaan.

De activiteiten werden al snel bekritiseerd als anti-Amerikaans, antisemitisch, extreemrechts en complotterend. Het leidde tot een hevig debat. Veel vredesbewegingen en linksgeoriënteerde groepen namen afstand van de Mahnwachen (bron: Wikipedia).

Martin Sellner (°1989, Wenen)

Een manifestatie van de IBÖ in 2013 (foto: Wikipedia).
Een manifestatie van de IBÖ in 2013 (foto: Wikipedia).

Sellner is een Oostenrijkse extreemrechtse activist en publicist. Van 2015 tot 2023 was hij woordvoerder van de ‘Identitäre Bewegung Österreich’ (IBÖ), een bekende stem in de Neue Rechte en hij propageert racistische, ‘völkische’ en antisemitische stellingen. De toegang tot Duitsland, Zwitserland, het VK wordt hem ontzegd. Voorheen ook tot de VS. Of dat nog geldt nu Trump opnieuw president is, is niet duidelijk. Hij is sinds 2019 gehuwd met de Amerikaanse Brittany Pettibone van de Alt-Right-beweging. In zijn jeugd sloot hij zich aan bij de Oostenrijkse neonazi’s. Zijn mentor was Georg Küssel, een Holocaust-ontkenner. Hij is voorstander van de ‘Remigration’ en noemt Kubitschek zijn inspiratie voor zijn politieke acties.

Maximilian Krah (°1977, Räckelwitz, Landkreis Bautzen)

Krah studeerde rechtswetenschappen aan de TU Dresden. Na de Wende van 1991 werd hij lid van de Junge Union en in 1996 van de CDU. Hij werd later ook woordvoerder van CDU-Dresden. Van 2010 tot 2012 behaalde hij een MBA die door London Business School en de Columbia University (New York) werd erkend.

In 2012 en 2016 trachtte hij vergeefs Bondskandidaat te worden voor de CDU, die hij in 2016 verliet om toe te treden tot de AfD.  In 2022 werd hij verkozen als vierde lid van het nationaal partijbestuur van de AfD. In datzelfde jaar stelde hij zich ook kandidaat voor het burgemeesterschap van Dresden en behaalde 14,2 procent bij de verkiezingen.

Sinds 2019 is hij lid van het Europees parlement en hij werd topkandidaat voor de Europese verkiezingen in 2024. Controversen rond zijn persoon – betrokkenheid bij omkoperij en spionage voor China en Rusland – zorgden ervoor dat de ID-fractie in het Europees parlement alle AfD-vertegenwoordigers uitsloot.

Krah moest zich ook terugtrekken uit het nationaal bestuur van AfD. Einde mei 2024 werd bewezen dat Krah aan een andere verdachte persoon, de Pool Janusz Niedzwiecki, toegang tot het Europees parlement had verschaft. Hij zou voor de Russische geheime dienst hebben gewerkt en een verbindingspersoon geweest zijn tussen de AfD en de Russische oligarch Wiktor Medwedtschuk. Krah is in 2025 weer kandidaat voor de lokale verkiezingen in Chemnitzer Umland.  Het Bundesamt für Verfassungsschutz beschouwt Krah als “völkisch-nationalistisch, islamvijandig, vijandig tegenover vreemdelingen en tegenover de grondwet”. (nvdr: we hebben in vorige nieuwsbrieven uitvoerig over zijn dubieus gedachtegoed geschreven.)


Lees verder (inhoud februari 2025)


Dit vind je misschien ook leuk...