Met de zomermaanden voor de deur hebben velen onder ons hopelijk wat meer tijd om eens een goed boek vast te pakken en wat bij te lezen, al dan niet op een mooie vakantieplek. Als redactie van de CIMIC-Nieuwsbrief hebben we een eigenzinnige keuze gemaakt van boeken (en een streepje muziek en een expo) die we zelf graag gelezen hebben of die nog op onze stapel ‘te lezen’ liggen te wachten. Boeiende lectuur toegewenst en een prettige zomertijd!
In het VRT-reportageprogramma Pano van 19 april kregen we het verhaal te horen van gedupeerde Vlamingen die geïnvesteerd hebben in een toeristisch ressort in Kaapverdië. Ze gaven allemaal tussen de 200.000 en 400.000 euro aan een dubieuze ontwikkelaar die op het mooie strand van Santa Monica op het eiland Boa Vista een complex aan vakantieverblijven zou bouwen.
Nu is ook Nederland ‘gidsland’ de trappers kwijt. Een rechtse Kamermeerderheid (met o.a. extreemrechtse figuren als Geert Wilders (PVV) en Thierry Baudet (FvD) op kop) wil, in navolging van het Verenigd Koninkrijk en Denemarken, een deal sluiten met Rwanda om er asielzoekers naar te deporteren. “Een triest plan dat gedoemd is te mislukken”, stelt de Nederlandse migratiespecialist Jeroen Corduwener.
Er is zeker geen reden om te vervallen in doemdenken en Afro-pessimisme, maar niemand kan er nog naast kijken dat enkele landen in West-Afrika de voorbije maanden in een zeer penibele situatie zijn terechtgekomen. Vooral in Mali en Burkina Faso wordt de toestand stilaan dramatisch. Maar ook dichterbij, in Tunesië, gaat het van kwaad naar erger, het land balanceert op de rand van het staatsbankroet. Een kort overzicht.
Naar schatting 1,2 miljoen mensen moesten in 2020 op de vlucht in de Hoorn van Afrika (Kenia, Somalië, Ethiopië, …). In de Sahellanden Burkina Faso, Mali en Niger gingen nog eens 1,25 miljoen mensen op de loop. Naar schatting 12 procent van alle nieuwe ontheemden wereldwijd vond plaats in het oosten en de Hoorn van Afrika. De reden: klimaatrampen.
Al ruim drie maanden overheerst de berichtgeving over de oorlog in Oekraïne het wereldnieuws, tenminste dat zijn wij toch geneigd te denken vanuit een Europees of westers perspectief. Alsof in andere continenten de aan de gang zijnde gewapende conflicten plotseling zouden zijn stilgevallen omdat er nu weer een oorlog op Europese bodem is losgebarsten en ook Europeanen op de vlucht moeten voor het brute oorlogsgeweld. Bovendien is Rusland als grootmacht al veel langer militair teruggekeerd in Afrika.
De verontwaardiging over de Russische inval in Oekraïne is niet overal even groot: in Afrika ziet het plaatje er anders uit. “We voelen ons als Afrikanen helemaal niet betrokken bij dit conflict.” Of biedt de inval Afrikaanse landen toch een nieuwe gelegenheid om zich af te zetten tegen westerse inmenging en bemoeienis? Een analyse door Kris Berwouts.
Het Afrikaanse continent wordt al geruime tijd getroffen door de klimaatverandering, een door de mens veroorzaakt fenomeen, waar de meeste Afrikaanse landen nauwelijks aan hebben bijgedragen. Om de redenen daarvoor te duiden, moeten we terug naar de koloniale periode, toen vooral Europese kolonisatoren deze landen hebben ingericht als wingewesten van waaruit ze naar believen ruwe grondstoffen konden wegslepen.
Overgelaten in de handen van zelfbenoemde anti-imperialisten met een virulent en verdelend discours, was het politieke panafrikanisme al een tijdje failliet. Maar er ontstaan nieuwe gevoeligheden, die de blik resoluut naar de toekomst richten, klaar om die aan te passen aan de enorme uitdagingen van het heden. Achille Mbembe fileert het panafrikanisme in het licht van de recente gebeurtenissen in Afrika.
De Kameroense historicus Achille Mbembe heeft van de Franse president Emmanuel Macron de opdracht gekregen een reeks dialogen over het Afrikaanse continent te voeren en concrete voorstellen uit te werken voor de top Afrika-Frankrijk, die op 8 oktober 2021 in Montpellier plaatsvond, en analyseert de weg die daarbij is afgelegd. Hij vereffent en passant een paar rekeningen met zelfverklaarde ‘panafrikanisten’ die hij gebrek aan consequentie en intellectuele durf verwijt.
