Voorouders en de generaties van de toekomst

Op het IUCN-congres in Marseille is er een houten tunnel met inscriptie: ‘Générations Nature’. Eerst dacht ik dat het om ‘Générations Future’ ging, maar beide gaan hand in hand. Zonder een niet te heet klimaat en de nodige biodiversiteit is er geen toekomst voor de volgende generaties.

Als ambassadeur van de ‘Grootouders voor het klimaat’ ben ik het boek van Roman Krznaric aan het lezen: ‘De goede voorouder. Langetermijndenken voor een kortetermijnwereld’ (Ten Have, 2021). Boeiende lectuur in deze verwarrende tijden met opwarming van de aarde en uitdoven van veel biodiversiteit. Tegen 2050 dreigen 1 miljoen van de 8 miljoen gekende wezens, planten en dieren, uit te sterven.

Op dit congres is dus niet alleen de bedrijfswereld aan zet, maar zijn er ook vele initiatieven om vogels, planten, habitats en ecosystemen te beschermen. Er is veel aandacht voor het leven in de oceanen en in de Middellandse Zee.

De Europese Commissie is prominent aanwezig met haar ‘Natura 2000’ en andere projecten. De Franse overheid pakt ook met heel wat plannen uit. De Russische ambassade, Zuid-Korea, Peru, Hawaï, Canada, Centraal-Afrika, West-Afrika, en zovele andere zijn present. Een centrale ruimte heeft de welluidende naam ‘Post-2020 Partnership Pavilion’.

Toekomstige generaties

Buiten en in een aparte hal is een heel dorp opgebouwd voor kinderen en jongeren, de volgende generatie. De stad Marseille is hier sterk aanwezig, alsook de bredere regio Provence-Alpen-Côte-d’Azur (PACA). Het is een verademing om hier als voorouder rond te kuieren en de kinderen leergierig te zien genieten.

Het doet me denken aan de film van Louise Amand, die we hier nu draaien. Daarin zegt een sojaboer, die zoals vele boeren van de zuidelijke Braziliaanse deelstaat Paraná noordelijker is opgeschoven om te ontbossen en meer land in te pikken. Hij uit zich wat vertwijfeld: “Wij zijn de generatie die ontboste. De volgende generatie zal herbebossen en met agro-ecologie bezig zijn”. Hij beseft dat hij een wat rare voorouder was en is.

Het blijft wel vreemd dat bij de sponsors van het congres multinationals zitten zoals BNP Paribas Fortis, Nutella en nog andere discutabele bedrijven. BNP Paribas Fortis behoort tot de banken die de laatste jaren het meest in fossiele brandstoffen hebben geïnvesteerd. Nutella is een grote gebruiker van palmolie en zo mee verantwoordelijk voor de ontbossing in Zuidoost-Azië. Zoals in het grootste deel van de cacaosector wordt hen ook kinderarbeid aangewreven.

Bezetting in Brasília

Ik schrijf deze overweging op 7 september, de nationale feestdag in Brazilië. Op die dag werd Brazilië in 1822 onafhankelijk van Portugal. Onafhankelijk? Zo’n land blijft natuurlijk afhankelijk van de BNP’s en Nutella’s van deze wereld. President Bolsonaro geeft hun ruim baan. En nu gaat hij nog een stap verder.

Op een Trumpiaanse wijze riep hij al weken op om 7 september het parlement en het Hoog Gerechtshof in Brasília te bezetten. Omdat het gerecht en het parlement hem niet willen volgen om het verkiezingssysteem te veranderen. Brasília is bezet gebied, maar in vele hoofdsteden van de deelstaten hebben de winkeliers en banken ook hun voorgevels dichtgetimmerd. Op vele wegen in het land blokkeren vrachtwagens het verkeer. De dreiging is nationaal.

Jair Messias Bolsonaro begint te vrezen voor zijn herverkiezing. Zijn achterban? Die is serieus gezakt naar minder dan 27 procent van de bevolking, maar het leger, de (internationale) agro-industrie met vooral de grote sojaboeren en de conservatieve pinksterkerken komen massaal op straat. Om hun valse messias te steunen.

Het land is in recessie met een hoge inflatie en een hoge werkloosheid. Alles wordt duurder en er zijn al ongeveer 600.000 coviddoden. Genocide en ecocide worden hem verweten. Hij staat alleszins niet in de lijn van de ‘goede voorouders’.

Gelukkig zijn er heel wat Brazilianen met het hart op de juiste plaats. Zo organiseren sociale bewegingen vandaag ook in meer dan 200 steden marsen en dat voor de 27ste keer. Het gaat om de ‘Grito dos excluidos’ (’De kreet van de uitgeslotenen’).

In de context van polarisatie, haat en honderdduizenden coviddoden, is hun thema: ‘Leven op de eerste plaats’. Van 7 tot 11 september (Cerradodag) vindt ook in Brasília de tweede mars plaats van inheemse vrouwen. Zij hebben een gevuld programma en willen niet het geweld van de tegenstrevers overnemen.

Er zijn vele redenen om pessimist te zijn, maar hoop houdt ons recht. Zullen uiteindelijk de goede voorouders het halen? Vele vrouwen-voorouders zijn de voortrekkers van verandering. Niet alleen de vrouwen in Brasília, maar ook de vele vrouwen hier op dit congres getuigen ervan.

Luc Vankrunkelsven

zie ook eerdere boekrecensie ‘De goede voorouder: langetermijndenken voor een kortetermijnwereld‘