We vinden een weg ...
Early September, controversy erupted due to the US delivery of depleted uranium (DU) ammunition to Ukraine as part of their latest 175 million dollar military aid package, including the M1A1 Abrams tanks. Despite the US following the UK’s example, which had already sent DU ammunitions, this is the second controversial US arms delivery since the cluster bombs announcement.
Stoere oorlogstaal en -daden overheersen het politieke en publieke debat over de Oekraïneoorlog, stellen ook Vlaamse vredesorganisaties vast. MO* stelde aan hen de vraag of ze hun boodschap van vrede nog verkocht krijgen.
De oorlog in Oekraïne eist niet alleen een vreselijke tol voor de Oekraïners, ze is ook vernietigend voor de natuur. Om een idee te krijgen hoe erg het eraan toe is, hadden we een gesprek met dr. Bohdan Vykhor, directeur van de Oekraïense afdeling van het Wereldnatuurfonds (WWF)
Wat is de belangrijkste door de oorlog veroorzaakte milieuschade? Welke acties op de grond (bombardement, gebruik van munitie, troepenbewegingen op de grond…) leverden de meeste schade op?
Nepnieuws wordt vandaag in Congo doelgericht en heel strategisch ingezet. Om politiek en diplomatiek te scoren, om een bepaald psychologisch klimaat te creëren of simpelweg om harde feiten te verdoezelen. Hoe groter de onveiligheid, hoe harder de geruchtenmolen draait. Een analyse door MO*-journalist Kris Berwouts.
In 1962 wilde Thomas Merton (1915-1968) dit boek uitgeven, maar de abt-generaal vond dat een monnik zich niet met oorlogs- en vredesvraagstukken diende bezig te houden en verbood de uitgave. Met toestemming van zijn eigen abt ontdook Merton dit verbod door het boek in gestencilde vorm te sturen naar allerlei vrienden met het verzoek het verder te verspreiden. Op die manier zijn er honderden exemplaren in omloop gekomen, waarvan één zelfs in de bibliotheek van het Vaticaanse Noord-Amerikaans College in Rome.
David Hearst is hoofdredacteur van de Middle East Eye. Hij brengt verslag uit over het Midden-Oosten en was correspondent voor de Britse krant de Guardian in Europa, Rusland en Belfast. Vanuit de optiek van het Midden-Oosten kijkt hij naar wat Europa doet.
The earthquake offers a chance to show the world that the West can rebuild as well as destroy. But this is the last sentiment in the minds of Fortress Europe today.
‘Je zult niet doden!’ Een interview met Andrii Anatoliiovych Vyshnevetskyi, een Oekraïense gewetensbezwaarde
Nu is ook Nederland ‘gidsland’ de trappers kwijt. Een rechtse Kamermeerderheid (met o.a. extreemrechtse figuren als Geert Wilders (PVV) en Thierry Baudet (FvD) op kop) wil, in navolging van het Verenigd Koninkrijk en Denemarken, een deal sluiten met Rwanda om er asielzoekers naar te deporteren. “Een triest plan dat gedoemd is te mislukken”, stelt de Nederlandse migratiespecialist Jeroen Corduwener.
De Syrisch-katholieke Kerk heeft Jacques Mourad (53) gekozen als nieuwe aartsbisschop van Homs. Het Vaticaan bevestigde de benoeming. De keuze voor deze monnik is een teken van geloof in een gedeelde toekomst voor christenen (ook onderling) en moslims in Syrië.
Juri Ihorowytsch Andruchowytsch, schrijver, dichter, essayist, werd in 1960 geboren in Stanislaw (Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek) dat sinds 1962 tot Ivano-Frankivsk werd omgedoopt. De stad veranderde in de loop der eeuwen voortdurend van naam, maar ook van eigenaar of bezetter. Tussen 1939 en 1945 werd het wel heel erg bont. Massaslachtingen volgden elkaar op en in 1943 was Stanislau (de Duitse naam) bovendien ook ‘Jodenvrij’ verklaard door de nazi’s. In 1944 werd de stad dan weer deel van de Oekraïense SSR tot in 1991.
Soms vraagt men zich af of er überhaupt nog wordt ingezet op een diplomatieke weg om de oorlog van Poetin en patriarch Kyrill tegen Oekraïne een halt toe te roepen, of minstens te bespreken. Toch blijkt de benoeming van aartsbisschop Claudio Gugerotti tot prefect voor de Oosterse kerken in die richting te wijzen. We delen met de lezer een artikel van Andrea Gagliarducci, een Italiaanse journalist van Catholic News Agency en Vaticaan-analist voor ACI Stampa.
Op 4 november is het precies twee jaar geleden dat de oorlog in Tigray, een regio in het noorden van Ethiopië, uitbrak. Wat begon als een intern machtsconflict in de complexe federale staatsstructuur van Ethiopië is ondertussen uitgegroeid tot een wrede oorlog die niemand spaart en waarbij alle betrokken partijen beschuldigd worden van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Ook het dictatoriale regime van buurland Eritrea is zich in het gewapend conflict gaan bemoeien, met massale mobilisaties en nog meer militarisering van de samenleving tot gevolg.
Nog weinig mensen zijn vertrouwd met Dorothee Sölle (1929-2003), de bijzondere en integere protestantse theologe die in de tweede helft van vorige eeuw een scherpe visie ontwikkelde over wat er op onze kleine kwetsbare planeet met de mensheid aan het gebeuren was.
Gesticht in 1992 vanuit het vurig charisma van de Italiaanse jezuïet Paolo Dall’Oglio, wijdt de gemengde gemeenschap al-khalil (‘vriend van God’, Koranische titel voor Abraham) zich toe aan de dialoog en het harmonieus samenleven met moslims in Syrië, Irak en Italië. Hoewel het moederklooster Deir Mar Moussa, in de Syrische woestijn nabij Nabek, heelhuids de turbulente tijd doorstond, raakte de oorlogswaanzin de gemeenschap tot diep in het hart.
Barbara Mertens, die het klooster in Syrië in 2009 bezocht in het kader van haar CIMIC-stage, tekende drie getuigenissen op over de herleving van de kloostergemeenschap. In deze nieuwsbrief publiceren we het eerste deel over Deir Mar Moussa in Syrië.
Oorlogen hebben we vorige eeuw ook meegemaakt. Ze waren verschrikkelijk en blijven nog steeds nawerken. Voelden mensen dat aankomen? En hoe reageerden zij die op tijd de bui zagen hangen? Bij het grasduinen in de literatuur kwamen we nog eens Bertolt Brecht (1898-1956) tegen.
Het heette snel dat die vluchtelingen uit Oekraïne ‘mensen zoals wij’ zijn en dat het dus veel makkelijker is om hen in België steun en onderdak te geven, speciaal voor hen gebouwde vluchtelingendorpen inbegrepen. Versta: dat zou veel makkelijker verlopen dan met asielzoekers die verder afgelegen oorlogen zijn ontvlucht en die er wat anders, minder hip en vaak ook havelozer uitzien.
We geloofden onze oren niet, maar het is waar. Het Oekraïense parlement heeft twee wetten goedgekeurd om de invoer van Russische boeken en muziek te beperken.
“Een keerpunt”, “het einde van een tijdperk” en “cruciale momenten”. Zulke woorden vallen vaak wanneer het over de oorlog in Oekraïne gaat, dit conflict laat op velen namelijk een diepe indruk achter. De Russische invasie zet ons ook aan het denken. Is dit conflict écht een keerpunt? Is het normaal dat de Vlaamse media uitgebreid verslag doen van deze oorlog en niet van conflicten in andere werelddelen? Heeft het Westen een impact gehad op (de aanloop naar) de Russische invasie?
Op deze vragen bestaat uiteraard geen pasklaar antwoord. Maar zoals vaak het geval is, ligt de waarheid ergens in het midden. Er is met andere woorden een enerzijds en een anderzijds. Deze reflecties zou ik graag delen.
Sinds het begin van de Russische militaire invasie in Oekraïne hebben Russische burgers zich verzet tegen Poetins oorlog of wat officieel zelfs geen ‘oorlog’ mag heten. Ondanks de heersende censuur, de staatspropaganda en de forse boetes slagen mensen er toch nog in om op vaak subtiele manieren hun afkeer tegen de oorlog duidelijk te maken in het straatbeeld. Global Voices bracht een reeks foto’s bijeen van dit ‘stil’ protest.
Al ruim drie maanden overheerst de berichtgeving over de oorlog in Oekraïne het wereldnieuws, tenminste dat zijn wij toch geneigd te denken vanuit een Europees of westers perspectief. Alsof in andere continenten de aan de gang zijnde gewapende conflicten plotseling zouden zijn stilgevallen omdat er nu weer een oorlog op Europese bodem is losgebarsten en ook Europeanen op de vlucht moeten voor het brute oorlogsgeweld. Bovendien is Rusland als grootmacht al veel langer militair teruggekeerd in Afrika.
De verontwaardiging over de Russische inval in Oekraïne is niet overal even groot: in Afrika ziet het plaatje er anders uit. “We voelen ons als Afrikanen helemaal niet betrokken bij dit conflict.” Of biedt de inval Afrikaanse landen toch een nieuwe gelegenheid om zich af te zetten tegen westerse inmenging en bemoeienis? Een analyse door Kris Berwouts.
Mark Galeotti (1965) is werkzaam aan het Institute of International Relations in Praag en verbonden aan het Nederlandse platform Raam op Rusland. Hij is de auteur van het veelgeprezen De Vory. De Russische supermaffia en We moeten het even over Poetin hebben.
In Een kleine geschiedenis van Rusland, van de heidenen tot Poetin (Prometheus, 2020) beschrijft hij Rusland als “een land zonder natuurlijke grenzen, zonder eenduidige etnische achtergrond, zonder een echte centrale identiteit. En toch is het een van de machtigste landen op aarde, een hoofdrolspeler op het wereldtoneel met een rijke geschiedenis van oorlog en vrede, dichters en revolutionairen”.
Het is onvoorstelbaar hoe weinig we van Oekraïne hebben geweten. Dat geldt eigenlijk voor heel Oost-Europa en dat kunnen we vaststellen bij de lectuur van het boek ‘Grensland, een geschiedenis van Oekraïne’ van Ruslandkenner Marc Jansen. In het hoofdstuk Megalomanie en massamoord beschrijft hij Oekraïne als een ‘bloedland’. We laten even meelezen.
Een van die slachtoffers was de Duitstalige Joodse Paul Pessach Antschel, die later dichter Paul Celan werd. Hij werd geboren in 1920 in Cernauti (Boekovina, toen Roemenië, nu Oekraïne; de stad heet in het Roemeens Cernauti, in het Russisch Tjsrnovtsy, in het Oekraïens Tjernivtsi, in het Duits Czernowitz).
Korte tijd nadat ik Peter Venmans’ Gastvrijheid uit had, kreeg ik twee op elkaar lijkende boeken op mijn leesplank die naadloos aansluiten bij het thema. Deze zonnige Paasdag is een goed moment om er aandacht aan te besteden. Pasen, waar staat dat ook alweer voor? Niet eens zo lang geleden kende iedereen de Zeven werken van barmhartigheid uit het hoofd, met op nummer vier ‘De vreemdelingen herbergen’. Beide boeken vertellen het verhaal van nieuwkomers, opgetekend door mensen die het hart op de juiste plaats dragen (en daarvoor hoef je geen doordesemd katholiek te zijn).
In 2007 vond er in Berlijn een tentoonstelling plaats met als titel: ‘Wo ist Lemberg?’ Ze werd met de hulp van de Kulturstiftung des Bundes georganiseerd door de Stiftung Neue Synagoge – Centrum Judaicum Berlin. Naar aanleiding daarvan verscheen er een ‘Begleitband zur Ausstellung’, een mooi boek onder de titel ‘Lemberg, eine Reise nach Europa’.
Lemberg heet vandaag Lviv of Lvov, en speelt als Oekraïense stad een zeer belangrijke rol in de huidige oorlog. Aan de hand van de aangrijpende geschiedenis van deze stad krijgen we een beter inzicht in de schokkende en complexe gebeurtenissen van de laatste eeuw in deze regio. We ontlenen het volgende (vertaalde) overzicht (tot 2004) aan de ‘Begleitband’ bij de tentoonstelling van 2007.
